BAKI,AzerVoice Analitik Təhlil Mərkəzi
1967-ci il iyunun 6-da, Altı Günlük Müharibənin ikinci günü, İsrail
Hava Qüvvələri Misir hava qüvvələrinə qəti zərbə endirdikdən
saatlar sonra, kiçik bir İsrail bölməsi, Misir prezidenti Camal
Əbdül Nasir və İordaniya Kralı Hüseyn arasında telefonla keçirilən
mühüm danışıqları ələ keçirdi.
Danışıqlar zamanı Nasir yalandan, Misir təyyarələrinin İsrail hədəflərinə zərbələr endirdiyini dedi və İordaniyanı münaqişəni artırmağa çağırdı, bu, İsrailin Qahirəyə təzyiqini azaltmaq üçün bir cəhd kimi görünürdü. Həmçinin, iki lider daha cəsarətli bir versiya yayımlamağa razılaşdılar, iddiaya görə, Britaniya və ABŞ təyyarələri Misirə hücum edirdi, beləliklə, regional müharibəni qlobal bir münaqişə kimi çərçivələyir.
Bu versiya sürətlə Qahirə, Amman və Dəməşqdəki radio
stansiyalarında yayımlandı və sonradan Moskvaya da çatdı, burada
Misirin Sovet İttifaqındakı səfiri eyni iddiaları təkrarladı,
ehtimal ki, bu Sovetləri müdaxiləyə təşviq etmək məqsədi
daşıyırdı.
İsrailin Müdafiə naziri Moşe Dayan hərbi kəşfiyyat başçısının
etirazlarına baxmayaraq, cəsarətli bir qərar qəbul edərək bu
telefon danışığının məzmununu İsrailin hərbi radiosunda
yayımladı.
Bu qərar, İsrailin ilk dəfə olaraq ələ keçirilmiş danışıqları açıq şəkildə yaydığı an idi. Bu həm də, o zaman yeni qurulmuş və İsrailin hərbi kəşfiyyat idarəsi "Aman"ın tərkibində artan əhəmiyyətə sahib olan "515-ci bölmə"nin ilk böyük uğuru idi. Bu bölmənin əsas məqsədi şifrəli məlumatları toplamaq idi. Bölmə daha sonra müxtəlif adlar altında genişlənərək, kibermüharibə kimi daha qabaqcıl sahələri əhatə etməyə başladı.
Sonradan, bu bölmə ümumiyyətlə "Şəmuna Mataim" və ya "8200" adı ilə tanındı və bu gün İsrailin hərbi maşınının mərkəzi, döyünən ürəyi sayılır. Bölmə, İsrail ordusunun bəzi ən mühüm uğurları ilə yanaşı, bəzi ən ciddi uğursuzluqlara da imza atıb.
8200-cü bölmə, bu günki böyük gücünü əldə etmədən əvvəl, əvvəlki illərdə "515-ci bölmə" kimi tanınırdı. Bu bölmə, 1960-cı illərdə, Misir prezidenti Camal Əbdül Nasir və onun yaxın dostu və müavini Əbdül Həkim Əmir arasındakı danışıqları deşifrə etməkdə uğur qazandı. Lakin bu məlumatlar o dövrdə vacib hesab edilmədi. O vaxtlar bu bölmə çox tanınmırdı, İsrail hələ də texniki kəşfiyyatın əvəzinə, əsasən insan kəşfiyyatına etibar edirdi,.
8200-cü bölmə, Birləşmiş Krallığın mandatı dövründə, hərbi əlaqələri izləmək üçün kiçik bir bölmə olaraq qurulmuşdu. İsrail dövləti qurulduqdan sonra rəsmi olaraq "Şerut Modi'in-2" və ya "Şin Mem-2" adı ilə tanındı. Hərbi xidmətə daxil olmasına baxmayaraq, o vaxt bu bölmə Yafa şəhərində, kiçik bir iki mərtəbəli binada fəaliyyət göstərirdi, sonra tədricən böyüməyə başladı.
Sonra, bolmədə ilk dəfə "IBM" tipli kompüterdən istifadə edilməyə başlanıldı. Əgər əvvəllər komanda bu işi yalnız kağız və qələm vasitəsilə görürdüsə, sonradan bu kompüterlər, Vaizman İnstitutunun təşəbbüsü ilə yeniləndi və bu, qərb texnologiyasını yerli ehtiyaclara uyğunlaşdırmaq üçün ilk cəhdlərdən biri idi. Amma bu mərhələ, bölmənin İsrailin ordusunda ən böyük və ən güclü ordu olmağa başladığı "qızıl dövr"dən çox uzaq idi.
1973-cü il Yom Kippur Müharibəsi, 8200-cü bölmənin tamamilə dəyişməsinə səbəb oldu. Həmin vaxta qədər bölmə genişlənmişdi və 3.000-dən çox əsgərdən ibarət idi, əlavə olaraq İsrailin müxtəlif yerlərində bir neçə dinləmə stansiyası mövcud idi, xüsusilə Misir və Suriya əlaqələrinə diqqət ayrılırdı. Lakin bölmə ilk böyük uğursuzluğuna uğradı, çünki, onlar israilli siyasət və hərbi rəhbərlikləri Misirin Suriya ilə birgə hücumunun başlaması barədə xəbərdar etməmişdi.
Bundan sonra 50 il keçdikdən sonra, eyni uğursuzluq 7 oktyabr HƏMAS hücumu zamanı təkrarlanmış və bu günə qədər araşdırma altındadır. 1973-cü ildəki uğursuzluq, Suriya parasütçülərinin Colan Təpələrindəki hərbi birliyə ilk hücumunu həyata keçirməsi ilə yadda qaldı.
Bir neçə on il ərzində, İsrail ordusunun ən böyük bölməsinin adı gizli saxlanılırdı. Lakin 2000-ci ilin əvvəllərinə yaxın, əldə etdiyi böyük uğurları ilə diqqət çəkdi.
Sonrakı mərhələdə, dünya üzrə kəşfiyyat cəmiyyətində texnologiyanın rolu artırıldı. 11 sentyabr hadisələrindən sonra, ABŞ-da kütləvi müşahidə daha da sürətləndi, və bu, kibermüdafiə fəaliyyətlərini daha da gücləndirdi. Bu müddətdə İsrail də oxşar addımlar ataraq, kibermüdafiə sahəsində böyük bir baza yaratdı.
Israil kibermüdafiəsinin önündə yer alan bu bölmə, həmçinin "Stuxnet" virusunu inkişaf etdirdi ki, bu, İranın nüvə proqramına qarşı istifadə edilib. Bu virus, İranın uran zənginləşdirmə qurğularını məhv etdi.
Həmçinin, bu bölmə dövrün qabaqcıl texnologiyalarını tətbiq edərək, İsrailin kibermüdafiə qabiliyyətlərini inkişaf etdirdi.
