BAKI,AzerVoice Analitik Təhlil Mərkəzi
"Onlar müqavimətin silahını ələ keçirə bilməzlər." "Silah yalnız silahı qorumaq üçündür." "Hizbullahın silahını almağa cəhd edənlərin əlini kəsəcəyik."
Bu ifadələr son iyirmi ildə Hizbullahın baş katibi Həsən Nəsrullahın dəfələrlə səsləndirdiyi bəyanatlardır. Ancaq elə həmin iyirmi il ərzində məhz Hizbullahın silahları Livan üçün fəlakətlər gətirdi, təkcə Livanla da kifayətlənmədi, regionun siyasi və təhlükəsizlik balansını da alt-üst etdi. Nəsrullahın Qəzza ilə həmrəylik adına açdığı yeni döyüş cəbhəsi isə, nəticədə onun və hərbi-siyasi rəhbərliyinin hədəfə alınmasına, öldürülməsinə gətirib çıxardı.
Beynəlxalq ictimaiyyət, ərəb ölkələri və çoxsaylı livanlılar
dəfələrlə vurğulayıblar ki, Livan qanunlarından kənarda fəaliyyət
göstərən silahlı qruplar mövcud olduqca ölkənin dirçəlişi mümkün
deyil. Son müharibədə İsrail qarşısında ağır məğlubiyyətə
uğradıqdan sonra Hizbullah şərtsiz atəşkəsə razı oldu və
BMT-nin 1701 və 1559 saylı qətnamələrinin icrasına faktiki şəkildə
"bəli" dedi.
Bu, əslində Hizbullahın 43 ildən sonra siyasi partiyaya çevrilməyə,
məzhəbçi silahlı qrup statusundan çıxmağa razılıq verməsi demək
idi. Bu razılaşmanın reallaşmasında ən yaxın müttəfiqi – Livan
parlamentinin sədri Nəbih Bərri əsas rol oynadı.
Lakin tarix təkrarlanır: Hizbullah 2006-cı ilin İyul müharibəsi başa çatandan sonra necə hərəkət edirdisə, indi də eyni davranır. Halbuki bölgədəki siyasi xəritə köklü şəkildə dəyişib. Partiyanın cənubda silahlarını təhvil verib, şimalda saxlamaq istəməsi əslində öz-özünü ittiham etməsidir. Bu o deməkdir ki, Hizbullah hələ də həmin silahı Livan xalqının üstünə tuşlamağa hazırdır. Məhz 2008-ci ilin may hadisələrində olduğu kimi, öz siyasi iradəsini zorla qəbul etdirmək üçün...
2006-cı ilin İyul müharibəsi dövründə parlament sədri Bərri, Saad Həriri hökumətini "müqavimət hökuməti" adlandırırdı. Müharibə başa çatan kimi və BMT-nin 1701 saylı qətnaməsi qəbul ediləndə, siyasi düşərgələrdə tərəf dəyişdirildi. Bu dəfə isə Həririni "satqın" elan edib hökumətini devirmək və Beyrutun mərkəzində mitinqlərlə hərəkətliliyi iflic etmək üçün kampaniya başlatdılar.
İllər ötdü, amma görünür, Hizbullahın siyasi təfəkkürü dəyişmədi. İndi hədəfdə Livanın yeni baş naziri, sabiq Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin hakimi Nəvaf Salamdır. Salam vaxtilə İsrailin Fələstin ərazilərini uzun müddətdir işğal altında saxlamasını qanunsuz adlandırmışdı. Amma indi Hizbullah tərəfdarları onu "sionist" damğası ilə ləkələməyə çalışırlar.
Nəvaf Salam son müsahibəsində "İranın inqilab ixracı dövrü başa çatıb" deyib. Bu, əslində yeni fikir deyil. İranın regiondakı silahlı qolları ard-arda zərbələr alıb, Tehran rejiminin ən mühüm dəhlizi sayılan Bəşşar Əsəd hakimiyyəti belə ciddi zəifləyib. İranda öz xalqının aclıq və səfalət içində yaşamasına baxmayaraq, xarici müharibələrə və silahlı qruplaşmalara külli miqdarda sərvət xərclənməsi əleyhinə səslər yüksəlməkdədir. Hətta Xamenei də daxil olmaqla İran rəhbərliyi artıq ABŞ-la (Tehranın leksikonunda "böyük şeytan") danışıq masasına oturmaq məcburiyyətində qalıb. Bu reallıqlar fonunda İranın hegemonluq iddialarının çökdüyünü demək təəccüblü deyil.
Lakin Hizbullah parlament qrupunun rəhbəri Məhəmməd Rəd bu reallığı qəbul etmək əvəzinə, prezident Cozef Aunla görüşdən sonra Nəvaf Salama yönəlik "mən bu bəyanata şərh vermək istəmirəm" deməklə kifayətləndi. Amma əvəzində Hizbullahın media orqanları, o cümlədən "Əl-Mənar" telekanalı Salama qarşı həqarət və təhqir kampaniyasına başladı.
Görəsən, Məhəmməd Rəd və partiyası anlamırmı ki, belə kampaniyalar nə ölkədəki reallığı dəyişəcək, nə də Livanın taleyini xilas edəcək? Livanı ağır durumdan çıxarmağın yeganə yolu Hizbullah silahının təhvil verilməsidir. Partiyanın bu inadkarlığı və bəzi livanlı rəsmilərin vəziyyəti yüngülləşdirmək cəhdləri faydasızdır. Çünki qatar artıq hərəkətə keçib və heç kəsi gözləməyəcək. Livan xalqı öz mövqeyini seçməli, Livan rəhbərləri isə tarix və millət qarşısında məsuliyyət daşımalıdır.
