BAKI,AzerVoice Analitik təhlil Mərkəzi
İsrail mənbələri, Hizbullahın keçmiş baş katibi Həsən Nəsrullahın 2024-cü ilin sentyabrında öldürülməsi ilə bağlı yeni təfərrüatları açıqlayıb. Məlum olub ki, ABŞ bu əməliyyat barədə məlumat aldıqda qəzəblənib və “İsrail bizi ələ salır və axmaq kimi göstərir” deyə bildirib. Lakin amerikalılar buna baxmayaraq əməliyyatı dayandırmağa cəhd göstərməyiblər.
Məlumata görə, İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu uzun tərəddüdlərdən sonra əməliyyata razılıq verib. Əməliyyat onun BMT Baş Assambleyasındakı çıxışını başa vurduğu anda həyata keçirilib.
Bu barədə son hesabat bazar günü gecə - bazar ertəsi yayımlanıb. Orada İsrailin ABŞ-dakı keçmiş səfiri Mayk Hersoq bildirib ki, Nəsrullahın öldürülməsi qərarı barədə amerikalıların öncədən məlumatlandırılması üçün hökumətə tövsiyə verib. Onun sözlərinə görə, bu məlumatı mediadan öyrənmələri ABŞ-İsrail münasibətlərində böhran yarada bilərdi. Lakin İsrailin rəsmi “Kan 11” telekanalının yaydığı hesabatda deyilir ki, Netanyahu ilk mərhələdə amerikalılara xəbər verilməsinə qarşı çıxıb. Amma ordu rəhbərliyi və o dövrün müdafiə naziri Yoav Qalantın israrlı mövqeyi nəticəsində geri çəkilib.
Hersoq əlavə edib ki, qərara əsasən məlumat ABŞ-ın milli təhlükəsizlik müşaviri Cek Sallivana ötürülməli idi. Lakin Sallivan İsrail səfirinin zənginə cavab verməyib. Hadisədən bir neçə dəqiqə sonra xəbəri olan Sallivan sərt qəzəbini bildirib və belə deyib: “Siz bizə Livanla atəşkəs təşəbbüsü ilə bağlı açıqlama verməyə şərait yaradırsınız və ardınca da Nəsrullahı öldürdünüz. Bu, bizi çətin və alçaldıcı vəziyyətə salıb; bizə axmaq kimi baxırlar.”
Lakin bu narazılıq artıq gec idi, çünki əməliyyat artıq icra edilmişdi. Əməliyyat barədə öncədən məlumatlandırılan yeganə ABŞ rəsmisi müdafiə naziri Lloyd Ostin olub. Ona bu barədə israilli həmkarı Qalant məlumat verib. Ostin isə xəbərdarlığa sərt reaksiya verib.
Hadisə ilə bağlı ABŞ Dövlət Departamentində yüksək vəzifə tutan
Dan Şapiro deyib ki, Ostinlə telefon danışığını diplomatik sözlərlə
ifadə etmək çox çətindir. Qalant isə İsrailin "Kanal 13"
telekanalına bu danışığı belə təsvir edib:
“Ostinlə əlaqə saxladım və ona dedim: biz Həsən Nəsrullahın
öldürülməsi əməliyyatını həyata keçirəcəyik. O soruşdu: nə vaxt?
Cavab verdim: on beş dəqiqə sonra. Bu cavab ona xoş gəlmədi.
Qəzəblə dedi: bu sui-qəslə siz regionda genişmiqyaslı müharibə
başlada bilərsiniz. Mən cavab verdim: Cənab nazir, bu adam minlərlə
israillini və yüzlərlə amerikalını öldürüb. O soruşdu: Siz
əminsinizmi ki, o həmin yerdə olacaq? Mən dedim: əminliyimiz çox,
çox yüksək səviyyədədir.”
İsrailin "Kanal 13" telekanalı bildirib ki, Hizbullahın əsas qərargahı yerin dərinliyində (təxminən 14 mərtəbəlik) yerləşir. Kanal, həmçinin xatırladıb ki, İsrail kəşfiyyatı Nəsrullahın öldürülməsi ilə bağlı planı hələ 2006-cı ildə, İkinci Livan müharibəsi zamanı hazırlayıb. Lakin o zaman bu plan icra edilməyib ki, genişmiqyaslı müharibə alovlanmasın.
Lakin 2024-cü ilin sentyabr ayının sonunda İsrail kəşfiyyatına, Nəsrullahın bir neçə məsul şəxslə birlikdə həmin qərargahda keçiriləcək toplantıya qatılacağı barədə məlumat daxil olub. İsrail kəşfiyyatına işləyən bir iranlı casus, Nəsrullahın Beyrutun Dahiye məhəlləsinə daxil olduğu vaxt barədə İsrailə xəbər verib. O, Livandakı “Qüds Güvvələri”nin sədr müavini Abbas Nilfuruşanla birlikdə “Hizbullah” pilotsuz təyyarələr bölməsinin komandiri Məhəmməd Sərurun dəfnində iştirak edib.
“Le Parisien” bildirib ki, İsrail ordusu toplantı barədə məlumatı tədbirdən cəmi 4 saat əvvəl alıb. Amma “Kan 11” telekanalı isə bu məlumatın bir neçə gün əvvəl əldə edildiyini iddia edir. Buna görə də o dövrdə bütün təhlükəsizlik qurumlarının rəhbərləri – İsrail Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisi Hersi Halevi, Mossad rəhbəri Dudi Barnia, Şabak rəhbəri Ronen Bar və müdafiə naziri Qalant bir araya gələrək əməliyyat barədə razılığa gəliblər.
Lakin baş nazir Netanyahu dərhal razılıq verməyib. Qalant dəfələrlə ona müraciət edərək bu fürsətin "ömrə bir dəfə rast gəlindiyini" izah edib. Amma Netanyahu əməliyyata icazə verməkdən imtina edib. Nəhayət, Nyu-Yorka – BMT-də çıxış etmək üçün yola düşənə qədər məsələ ilə bağlı təzyiqlər davam edib. Netanyahu ABŞ-a çatdıqdan sonra razılığını verib. Amma şərt qoyub ki, əməliyyat onun çıxışını bitirdikdən sonra həyata keçirilsin.
Netanyahunun çıxışı Nyu-York vaxtı ilə saat 18:00-da başlayıb. O, əməliyyatın saat 18:30-da həyata keçirilməsini istəyib. Müdafiə naziri ilə dəqiqələr üzərində danışıqlardan sonra razılıq əldə olunub – əməliyyat saat 18:20-də, yəni Netanyahu tribunadan endiyi anda həyata keçirilib. Həmin anda Netanyahunun hərbi katibi ona üzərində bircə söz yazılmış kağız verib: “Yerinə yetirildi.”
