BAKI, AzerVoice
Ən qədim dövrlərə aid ədəbi nümunələr arasında “Gilqameş dastanı” çox zaman tarixdə yazılmış ilk böyük ədəbiyyat əsəri kimi göstərilir. Lakin bu əfsanəvi Mesopotamiya əsərindən əvvəl yazıya alınmış, lakin daha qısa olan bəzi mətnlər də mövcuddur. Onlara nümunə olaraq “Keş məbədi ilahisi” və “Şuruppakın tövsiyələri” göstərilə bilər.
Ən qədim yazılı ədəbiyyat nümunələri qədim Mesopotamiya sivilizasiyasına aiddir. Bu mətnlər gil lövhələr üzərində mixi yazı ilə qeyd olunmuşdur və əsasən şumer, akkad dillərində yazılıb.
Əsərin uzunluğu ilə yanaşı, “Gilqameş dastanı” onun mədəni, dini və fəlsəfi baxımdan bəşəriyyətə verdiyi dəyər səbəbindən də “ilk böyük ədəbiyyat nümunəsi” sayılır. Qəhrəmanı Gilqameşin həyat, ölüm, dostluq və əbədilik axtarışı ilə bağlı epik macərası minilliklər boyunca oxucuları düşündürməyə davam edir.
“Gilqameş dastanı” təkcə Mesopotamiya ilə məhdudlaşmır. Bu əsərin İliada, Odisseya, Makedoniyalı İsgəndərin macəraları, hətta Əhdi-Ətiq (Bibliya) kimi digər qədim əsərlərə təsir etdiyi düşünülür. Həmin əsərlər də öz növbəsində dünya ədəbiyyatına güclü təsir göstərib.
Bu baxımdan, “Gilqameş dastanı” yalnız ən qədim deyil, həm də ən təsirli ədəbi əsərlərdən biri hesab olunur və bu gün də insanlıq üçün mənəvi və ədəbi dəyərini qoruyur.
