Bakı, AzerVoice
Özdəyər, insanın özünü necə dəyərləndirdiyi, özünə qarşı duyduğu daxili güvən və hörmət duyğusudur. Bu, insanın öz bacarıqlarına, uğurlarına, şəxsi xüsusiyyətlərinə və həyatda öz yerini necə gördüyünə əsaslanır. Özdəyər, insanın özünü nə qədər sevdiyi, qəbul etdiyi və müsbət gördüyü ilə bağlıdır.
Yüksək özdəyər, insanda özünə inam yaradır və çətinliklər qarşısında daha güclü olmasını təmin edir. Aşağı özdəyər isə insanın özünü yetərsiz hiss etməsinə səbəb olur ki, bu da psixoloji problemlərə gətirib çıxara bilər. Özdəyər zamanla formalaşır və insanın keçirdiyi təcrübələrdən, ətraf mühit amillərindən və özü ilə bağlı düşüncələrdən təsirlənir.
Özdəyər, insanın özünü dəyərli və yetərli hiss etməsinə kömək edən çoxqatlı bir strukturdur və dörd əsas komponentdən ibarətdir.
Özünü qəbul etmə insanın öz qüsurlarını, zəif tərəflərini və keçmiş səhvlərini qəbul edərək özünü müsbət bir şəkildə dəyərləndirməsi deməkdir. Bu, insana özünü dəyişdirmək və inkişaf etdirmək istəyi verir. Özünü qəbul edən insan başqalarının təsdiqinə daha az ehtiyac duyur.
Özünə güvən, özdəyərin vacib bir parçasıdır. İnsan çətinliklərlə başa çıxa biləcəyinə və hədəflərinə çatmaq üçün yetərli olduğuna inanır. Güclü bir özünə güvən, insanın həm sosial, həm də iş həyatında daha sağlam qərarlar qəbul etməsini təmin edir.
Özünə hörmət, insanın özünə dəyər verməsidir. Özünə hörmət göstərmək, insanın öz ehtiyaclarını diqqətə alması ilə bağlıdır. Özünə hörmət etməyən insanlar başqalarının gözləntilərinə uyğun davranmağa meylli olur və öz arzularını ikinci plana atır.
Özünü tanıma və fərqindəlik öz düşüncə, hiss və davranışlarını anlamaq, özdəyərin əsas təməlidir. İnsan öz güclü və zəif tərəflərini, dəyərlərini və həyat məqsədlərini dəqiq bir şəkildə dərk etdikdə, özdəyər duyğusunu gücləndirə bilər.
Özdəyərin inkişafı üçün metodları aşağıdakılardır:
Özünü çox tənqid etməmək həddindən artıq öz-tənqiddən uzaq durmaq, insanın özünə qarşı daha diqqətli və qəbuledici olmasına kömək edir.
Müsbət və dəstəkləyici münasibətlər qurmaq insanın özünü dəyərli hiss etmək üçün ətrafında müsbət insanlar olması ilə bağlıdır.
Realist və mənalı hədəflər təyin etmək, uğur hissi yaradır və özdəyəri artırır.
Öz uğurlarını və güclü tərəflərini dəyərləndirmək, insanda özünə olan inamı artırır.
Özdəyər, insanın zehni sağlamlığı, münasibətləri, karyerası və ümumi həyat məmnuniyyəti üzərində əhəmiyyətli bir təsirə malikdir. Yüksək bir özdəyər səviyyəsinə çatmaq, insanın özünü daha məmnun, inamlı və rahat hiss etməsinə kömək edir.