BAKI, AzerVoice
İkinci Dünya müharibəsi zamanı Almaniya ordusu Sovet İttifaqının ikinci böyük şəhəri və əsas sənaye mərkəzi olan Leninqradı (indiki Sankt-Peterburq) mühasirəyə aldı. Tarixə “900 günlük mühasirə” kimi düşən bu faciə əslində 872 gün davam etdi və nəticədə təxminən 1 milyon insan – şəhər sakinləri və Qırmızı Ordu əsgərləri – həyatını itirdi.
Şəhərin mühasirəyə düşməsi
1941-ci ilin iyununda Almaniyanın SSRİ-yə hücumu ilə Leninqrad əsas hədəflərdən birinə çevrildi. Əhalinin bir hissəsi və sənaye müəssisələrinin üçdə biri şərqə köçürülsə də, şəhərdə 2 milyondan çox insan qaldı. Qadın, kişi və uşaqlar səfərbər edilərək tank əleyhinə istehkamların tikintisinə cəlb olundu.
8 sentyabr 1941-ci ildə Alman qoşunları Leninqradı tam mühasirəyə aldı. Həmin gün alman bombardmançıları şəhərin əsas ərzaq anbarlarını məhv etdi. Bir neçə həftə ərzində şəhərlə Moskva və cənub arasındakı bütün yollar kəsildi. Mühasirənin şimaldan bağlanmasında isə fin ordusu iştirak etdi.
Şəhərdə aclıq qısa zamanda faciəvi ölçülərə çatdı. Vətəndaşlara gündə cəmi 125 qram çörək paylanırdı. Sakinlər mebel və kitabları yandıraraq isinməyə çalışır, zooparkdakı heyvanlardan tutmuş ev heyvanlarına qədər hər şeyi yeyirdilər. Divar kağızının nişastası, qaynadılmış dəri, ot-alaq və hətta ağac qabığı belə yeməyə çevrilirdi.
Aclıq bəzilərini dəhşətli addımlara sövq etdi: polis xüsusi “kannibalizmə qarşı dəstə” yaratmalı oldu. 1942-ci ilin təkcə bir ilində 600 min insan aclıq, soyuq və bombardmanlar nəticəsində həlak oldu.
Şəhərlə yeganə təchizat yolu – “Həyat yolu” – Ladoga gölünün üzərindən keçirdi. Qış aylarında buz üzərindən yük maşınları, yayda isə qayıqlar və barjlar ərzaq və sursat çatdırırdı. Həmçinin minlərlə uşaq və qoca göl vasitəsilə təxliyə edildi.
1943-cü ilin yanvarında Qırmızı Ordu mühasirəni yardı və göl sahilindən daha sabit təchizat xətti açıldı. 1944-cü ilin yanvarında isə sovet qoşunları alman ordusunu tamamilə geri çəkilməyə məcbur etdi. 27 yanvar 1944-cü ildə mühasirə rəsmi olaraq başa çatdı.
Leninqrad mühasirəsi tarixdə ən uzun və faciəvi şəhər mühasirələrindən biri oldu. Sovet hökuməti şəhər əhalisinin şücaətinə görə 1945-ci ildə Lenin ordeni ilə təltif etdi. Lakin şəhər yalnız 1960-cı illərdə müharibədən əvvəlki – 3 milyon nəfərlik – əhalisinə qovuşa bildi.
