BAKI,AzerVoice
Hillari Dayan Rodham Klinton (26 oktyabr 1947) ABŞ-ın tanınmış siyasi simalarından biri, senator, dövlət katibi və 2016-cı il prezident seçkilərində Demokrat Partiyasının namizədi olub. O, ABŞ-ın 42-ci prezidenti Bill Klintonun həyat yoldaşıdır və 1993–2001-ci illərdə ölkənin birinci xanımı kimi fəaliyyət göstərib. Bundan əvvəl isə o, hüquqşünas və Arkanzas ştatının birinci xanımı kimi tanınıb.
Hillari Klinton Yale Universitetində təhsil alıb və ən nüfuzlu hüquqşünaslardan biri kimi tanınıb. 1975-ci ildə Bill Klintonla ailə həyatı quraraq Arkanzasa köçüb. Bill Klintonun 1992-ci ildə Prezident seçilməsindən sonra Hillari 8 il ABŞ-ın birinci xanımı kimi aktiv siyasi fəaliyyət göstərib. Bu dövrdə o, ərinin siyasətinə dəstək verən ən təsirli fiqurlardan biri idi. Onun hazırladığı tibbi sığorta islahatı paketi – “Clinton Healthcare Plan” qəbul edilməsə də, cəmiyyətdə böyük əks-səda doğurdu.
Bill Klintonun Monika Levinski ilə bağlı qalmaqalı zamanı Hillari ciddi ictimai təzyiq və medianın diqqəti ilə üzləşdi. Buna baxmayaraq, ailə birliyini qoruya bildi. Hillari müsahibələrindən birində deyirdi: “İncil deyir ki, yetmiş dəfə yeddi dəfə bağışlayın. Mən sizə deyim ki, artıq cədvəl tuturam.”
2000-ci ildə Klinton tarixə düşərək ABŞ prezidentinin həyat yoldaşı olub-olmadığından asılı olmayaraq ictimai vəzifəyə seçilən ilk xanım kimi Senata üzv oldu. Burada o, silahlı qüvvələr, ətraf mühit, təhsil və sosial müdafiə sahələrində fəaliyyət göstərən komitələrdə yer aldı.
2007-ci ildə o, Demokrat Partiyasından prezidentliyə namizədliyini irəli sürdü. İlk dəfə qadının prezident seçilməsi ehtimalı real görünürdü. Lakin partiya daxilində aparılan seçki mərhələsində o, gənc və geniş kütlələrin dəstəyini qazanan Barak Obamaya uduzdu. Obama 2008-ci ildə prezident seçildikdən sonra Klintona Dövlət katibi vəzifəsini təklif etdi.
2009–2013-cü illərdə dövlət katibi kimi onun fəaliyyəti çətin beynəlxalq şərtlər fonunda keçdi. İraq və Əfqanıstan müharibələrinin ağır nəticələri, WikiLeaks sızmaları, Yaxın Şərqdə “Ərəb Baharı”, Liviyaya hərbi müdaxilə və İsraillə-Palestin arasında gərginlik onun adı ilə əlaqələndirilən əsas hadisələrdir. O, 112 ölkəyə səfər edərək ABŞ diplomatiyasında ən çox səyahət edən dövlət katiblərindən biri oldu.
2016-cı il prezident seçkiləri
2016-cı ildə Hillari yenidən prezidentlik uğrunda mübarizəyə başladı və əsas rəqib Berni Sandersə qarşı partiya daxilində üstünlük qazanaraq Demokratların rəsmi namizədi oldu. Bununla o, ABŞ tarixində böyük partiyanın rəsmi prezident namizədi olan ilk qadın kimi tarixə düşdü.
Donald Trampla çox sərt və aqressiv seçki kampaniyası aparıldı. Xüsusilə, şəxsi elektron poçt serverindən istifadə məsələsi onun üzərində ciddi siyasi təzyiq yaratdı. Tramp mitinqlərdə onu “Crooked Hillary” adlandırır, hətta “onu həbs etdirəcəyini” deyirdi.
Hillari xalq səsverməsində 3 milyondan çox üstünlük qazansa da, seçkini ABŞ seçki kollegiyasının nəticələrinə görə uduzdu. Bu, ölkə tarixinin ən böyük siyasi şoklarından biri kimi qiymətləndirildi.
Məğlubiyyətdən sonra o, çıxışında qadınlara müraciətlə demişdi: “Bunu izləyən bütün balaca qızlara səslənirəm: heç vaxt dəyərinizə, gücünüzə və xəyallarınıza çatmaq hüququnuza şübhə etməyin.”
Seçkilərdən sonra Klinton Donald Tramp administrasiyasını tez-tez tənqid edib. O, həmçinin bir neçə kitab yazıb və siyasətdə qadınların rolunu müdafiə edən çıxışlarla gündəmdə qalıb. Klinton bildirib ki, bəzən yenidən seçkilərə qatılmaq barədə düşünür