BAKI,AzerVoice Analitik Təhlil Mərkəzi
ABŞ-ın Suriyaya xüsusi elçisi Tom Barak bu gün (cümə axşamı) bəyan edib ki, Dəməşq beynəlxalq koalisiyaya qoşulduqdan sonra “İŞİD” qalıqlarının, İranın “İnqilab Keşikçiləri Korpusu”nun, “HƏMAS”ın, “Hizbullah”ın və digər “terror şəbəkələrinin qarşısının alınması və parçalanması” prosesinə töhfə verəcək.
Barakın açıqlaması ABŞ rəhbərliyindəki beynəlxalq koalisiyanın Suriyanın çərşənbə gecəsi rəsmi olaraq təşkilata 90-cı üzv kimi qoşulması barədə bəyanatından sonra səslənib. Bu qərar keçid dövrü prezidenti Əhməd əş-Şəraanın bazar ertəsi Ağ Evə tarixi səfəri zamanı razılaşdırılıb və onun cihadçı keçmişi ilə qəti qopuş hesab edilir.
Barak “X” platformasında yazıb: “Dəməşq bu gündən etibarən İŞİD-in qalıqlarının, İran İnqilab Keşikçilərinin, HƏMAS-ın, Hizbullahın və digər terror şəbəkələrinin qarşısının alınması və sıradan çıxarılması prosesində fəal iştirak edəcək və beynəlxalq sülh səylərində etibarlı tərəfdaş kimi çıxış edəcək”.
Səfərin öncəsi ABŞ ötən cümə Əhməd əş-Şəraa rəsmi şəkildə terror siyahısından çıxarmış, BMT Təhlükəsizlik Şurası isə bir gün əvvəl ona tətbiq edilən sanksiyaları ləğv etmişdi.
Barak bildirib ki, Şər Ağ Evə səfəri zamanı “prezident Trampa qarşı öhdəlik götürərək” İŞİD-lə mübarizə üzrə beynəlxalq koalisiyaya qoşulmağa razılaşıb. Diplomata görə, bu addım “Suriyanın terror ixrac edən ölkədən terrorla mübarizədə tərəfdaşa çevrilməsini ifadə edən tarixi çərçivədir”. O əlavə edib ki, Suriya yenidənqurma, əməkdaşlıq və bütün regionun stabil inkişafına töhfə verməyə sadiqdir.
İranın İnqilab Keşikçiləri 2011-ci ildə dinc etirazların zorakılıqla yatırılması fonunda devrilmiş prezident Bəşşar Əsədə dəstək verməkdə əsas rol oynamışdı. İranın, ona bağlı qrupların – o cümlədən Livan “Hizbullah”ının – hərbi müdaxiləsi və daha sonra Rusiyanın hava dəstəyi Suriyadakı qüvvələr balansını Əsədin xeyrinə dəyişmişdi. İranın Suriyadakı hərbi varlığı 2024-cü ildə Əsəd rejiminin süqutuna qədər davam etmişdi.
ABŞ hazırda Suriya və İraqda İŞİD-lə mübarizə məqsədilə 2014-cü ildə yaradılmış beynəlxalq koalisiyanın tərkibində hərbçilər yerləşdirir. Bu koalisiya təşkilatın geniş əraziləri işğal etməsinə son qoyaraq İraqda 2017-ci ildə, Suriyada isə 2019-cu ildə son istehkamlarını məhv edib.
Koalisiyanın əsas quru qüvvəsi, əsasən kürdlərdən ibarət olan Suriya Demokratik Qüvvələri (SDQ) olub.
Barak həmçinin ABŞ-ın Türkiyədəki səfiri qismində açıqlama verərək bildirib ki, Vaşinqtonda ABŞ dövlət katibi Marko Rubio, Türkiyənin xarici işlər naziri Hakan Fidan və Suriyanın xarici işlər naziri Əsəd Şeybani arasında “vacib görüş” keçirilib.
Barak deyib: “Görüş zamanı qarşıdakı mərhələ üçün yol xəritəsi müəyyənləşdirildi (...) bu xəritə Suriya Demokratik Qüvvələrinin yeni Suriyanın iqtisadi, müdafiə və mülki strukturuna inteqrasiyasını nəzərdə tutur”.
SDQ komandanı Məzlum Abdi oktyabr ayında “Frans Press” agentliyinə müsahibəsində keçid hakimiyyəti ilə birlikdə qüvvələrin Müdafiə və Daxili İşlər nazirliklərinə inteqrasiyası üzrə “ilkin razılaşma” əldə edildiyini açıqlamışdı.
Abdi çərşənbə axşamı “X”də yazdığı paylaşımda Suriyanın koalisiyaya qoşulmasını “ortaq səylərin gücləndirilməsi və bölgədə terror təhlükəsinin tam aradan qaldırılmasına doğru dönüş nöqtəsi” adlandırıb.
O qeyd edib ki, Barakla telefon danışığı zamanı SDQ-nin Suriya dövlət strukturlarına inteqrasiya prosesini “sürətləndirməyə” sadiq olduğunu bir daha təsdiqləyib.