Bakı. AzerVoice, Anar Məmmədov, müstəqil analitik
Rusiya ilə Ukrayna arasında baş verən müharibə dünyanın ən ağır faciələrindən biridir. İnsanlar həyatını itirir, şəhərlər yerlə-yeksan olur, milyonlarla insan evsiz qalır. Amma bütün bu faciənin fonunda bəzi siyasi fiqurlar üçün başqa bir reallıq mövcuddur: müharibə həm də böyük bir qazanc mənbəyinə çevrilə bilər. Donald Tramp bu fiqurların ən parlaq nümunəsidir.
Trampı başa düşmək üçün onun həyat yoluna nəzər salmaq kifayətdir. O, siyasətçi olmadan əvvəl biznesmen idi, biznesmen olmadan əvvəl isə şoumen. Buna görə də onun siyasət fəlsəfəsi də məhz bu iki amil üzərində qurulub. Tramp üçün siyasət bir ideologiya deyil, gəlir gətirməli olan bir sahədir. Müharibə də bu baxışda sadəcə bəhanədir, əsas məqsəd isə qazancdır.
Onun baxışında Rusiya-Ukrayna müharibəsi bir faciə yox, böyük bazarın açılışıdır. Silah satışları, enerji ixracı, infrastruktur layihələri – bütün bunlar ABŞ-ın və dolayısı ilə Trampın təsir dairəsinin qazanc imkanlarına çevrilə bilər. Avropa Rusiyadan asılılığını azaldaraq Amerikaya yönəldikcə, Tramp üçün bu, həm iqtisadi, həm də siyasi üstünlük deməkdir.
Digər tərəfdən, Tramp siyasəti də bir şou kimi görür. Onun mitinqlərdə sərt çıxışları, kameralar qarşısında özünü “ən güclü lider” kimi təqdim etməsi, müharibəni ən gurultulu mövzuya çevirməsi təsadüfi deyil. Müharibə onun üçün həm də tamaşaçı qarşısında oynanılan bir səhnədir. Burada qorxu, güc və pul onun şoumen xarizması ilə birləşərək daha böyük təsir yaradır.
Ən önəmlisi isə Trampın müharibədən daxildə də qazanc əldə etməsidir. O, seçicilərinə daim belə deyir: “Mən hakimiyyətdə olsaydım, bu müharibə çoxdan bitmişdi.” Bu cümlə sadəcə populizm deyil, həm də siyasi kapital toplamağın ən qısa yoludur. Müharibə onun üçün yalnız xarici siyasət məsələsi deyil, həm də daxili arenada seçkilərdə qalib gəlmək üçün istifadə olunan güclü silahdır.
Beləliklə, Trampın baxışında müharibə ideologiya ilə deyil, biznes instinkti ilə oxunur. O, müharibəni faciə kimi yox, fürsət kimi görür. Bütün siyasəti isə sadə bir prinsipə əsaslanır: müharibə bəhanədir, məqsəd isə gəlirdir.
