İsrail hökumətinin sözçüsü Şuş Bədrisyan cümə axşamı bildirib ki, Qəzza zolağında əldə olunan atəşkəs və girov-məhbus mübadiləsi razılaşması Fəth hərəkatının tanınmış lideri Mərvan Bərqutini əhatə etməyəcək. Bu haqda Bədrisyan mətbuat konfransında Bərqutinin taleyi ilə bağlı suala cavab verən deyib. “Bu mərhələdə o, mübadiləyə daxil olmayacaq.”-deyə o qeyd edib.

İsrail ordusu atəşkəsin qüvvəyə minməsinə baxmayaraq, Qəzza zolağının müxtəlif bölgələrinə hücumlarını davam etdirir. Hadisə şahidlərindən əldə edilən məlumata görə, İsrail ordusuna məxsus qırıcı təyyarələr və artilleriya birlikləri bu gecə atəşkəs razılaşması təsdiqləndikdən sonra səhər saatlarında Qəzza zolağının şimalında yerləşən Qəzza şəhərinin şərq hissəsini hədəfə alıblar.

Türkiyə Milli Müdafiə Nazirliyi (MSB) mənbələri, Türkiyənin Qəzzada yaradılacaq beynəlxalq müşahidə qüvvəsində yer alıb-almayacağı ilə bağlı açıqlama verib. Nazirlik, Türk Silahlı Qüvvələrinin barışın bərqərar olunması və qorunmasında böyük təcrübəyə sahib olduğunu və üzərinə düşəcək hər cür vəzifəyə hazır olduğunu bildirib. Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın, HƏMAS ilə İsrail arasında əldə edilən atəşkəs razılaşmasının yerində tətbiqini izləyəcək beynəlxalq qüvvədə Türkiyənin də iştirak edəcəyini açıqlamasının ardından, Ankara hökumətinin bu prosesə necə töhfə verəcəyi diqqət mərkəzinə çevrilib.

İsrail hökuməti cümə günü səhər saatlarında Fələstin HƏMAS hərəkatı ilə Qəzzada atəşkəs razılaşmasını təsdiqləyib. Bu qərar, 24 saat ərzində döyüş əməliyyatlarının dayandırılması və 72 saat ərzində israilli girovların azad edilməsi üçün yol açır.

Misir Qızıl Aypara Cəmiyyəti cümə axşamı bildirib ki, İsrail və Həmas arasında atəşkəs razılaşmasının elanından sonra 153 yardım maşını Qəzza zolağına doğru hərəkət edir. AzerVoice xəbər verir ki, yardım karvanı Rəfah keçid məntəqəsinin yan yolundan keçərək Kərəm Əbu Salim keçidinə istiqamətlənib və oradan Qəzzaya daxil olacaq. Yardım konvoyuna 80 yük maşını BMT-yə, 17-si Misir Qızıl Ayparasına, 21-i isə Qətərə məxsusdur.

ABŞ Prezidenti Donald Trampın təqdim etdiyi “sülh planı”nın birinci mərhələsi üzrə HƏMAS və İsrailin razılığa gəlməsi bölgədə ümid və ehtiyatlı gözləntilərin qarışıq atmosferini yaradıb. İki ildən çox davam edən münaqişənin bitməsinə dair optimizm artsa da, müşahidəçilər ehtiyatla bildirirlər ki, bu, yeni bir “yarımçıq razılaşma” dövrünün başlanğıcı da ola bilər.

Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan cümə axşamı bəyan edib ki, Türkiyə Qəzza zolağının yenidən qurulmasına və atəşkəsin yerinə yetirilməsinə nəzarət mexanizminə fəal şəkildə töhfə verəcək. Ərdoğan vurğulayıb ki, İsrail Qəzzaya humanitar yardımın daxil olmasına icazə verməli, hücumlarını dərhal dayandırmalı və imzalanmış razılaşmada nəzərdə tutulan xətlərə geri çəkilməlidir.

Misir Prezidenti Əbdülfəttah əs-Sisi Qəzzada əldə olunmuş və tezliklə qüvvəyə minməsi gözlənilən atəşkəs razılaşmasının bölgə xalqları üçün "ədalət və sabitlik dolu bir gələcək ümidi qapısını araladığını" bildirib. Sisi yazılı açıqlamasında Şarm əl-Şeyxdə razılaşmaya gəlindiyini xatırladaraq, dünyanın bu anla “sülh iradəsinin zəfərini təcəssüm etdirən tarixi bir hadisəyə” şahidlik etdiyini qeyd edib.

Ərdoğanın açıqlamaları, Türkiyə hökumətinin nümayəndə heyətinin Misirin Şarm əş-Şeyx şəhərinə - İsrail və HƏMAS arasında aparılan dolayı danışıqlarda iştirak etmək üçün yola düşməsindən sonra gəlib. Ankara ilə HƏMAS arasında uzunmüddətli siyasi əlaqələr mövcuddur və Tramp bu əlaqələrdən yararlanmağa çalışır. Buna qarşılıq olaraq, Türkiyə bu vasitəçilikdən müəyyən siyasi və diplomatik qazanc əldə etməyi hədəfləyir. Analitiklərə görə, Ankara bu missiya vasitəsilə müharibədən sonrakı Qəzzədə söz sahibi olmaq, yenidənqurma və təhlükəsizlik mexanizmlərində iştirak etmək niyyətindədir.

İsrailin maliyyə naziri və ifrat sağçı “Dini Sionizm” partiyasının lideri Betsalel Smotriç Qəzzədə atəşkəs və girovların azad edilməsi barədə əldə olunan razılaşmaya qarşı çıxdığını bəyan edib. Bu barədə məlumatı İsrailin “Ynet” xəbər portalı yayıb. Nazir bildirib ki, razılaşma HƏMAS-ın tam məhv edilməsinə mane olur və bu səbəbdən onun partiyası hökumət müzakirəsində sənədin lehinə səs verməyəcək.

İsrail Baş naziri Benyamin Netanyahunun ofisi cümə axşamı bəyan edib ki, Qəzzada girovların azad edilməsini nəzərdə tutan razılaşma yalnız hökumət tərəfindən təsdiqləndikdən sonra qüvvəyə minəcək. “Bəzi ərəb mediasında yayılan məlumatların əksinə olaraq, 72 saatlıq gerisayım yalnız Nazirlər Kabinetinin razılaşmanı təsdiqlədiyi iclasdan sonra başlayacaq. Bu iclasın axşam saatlarında keçirilməsi gözlənilir.”-deyə bəyanatda qeyd olunur.

HƏMAS hərəkatından bir mənbə Frans Press agentliyinə açıqlamasında bildirib ki, Misirdə aparılan dolayı danışıqlar nəticəsində İsraillə əldə olunan razılaşmanın birinci mərhələsi Qəzza zolağında saxlanılan israilli girovların azad edilməsi ilə yanaşı, İsrail həbsxanalarında olan 2000-dən çox fələstinli məhbusun azad olunmasını nəzərdə tutur.

Misirdə aparılan atəşkəs danışıqları nəticə verib. İsrailin iki ildir davam edən soyqırımı ilə üzləşən Qəzzada atəşkəsin qüvvəyə mindiyi elan olunub. HƏMAS məsələ ilə bağlı yaydığı açıqlamada vasitəçilik edən ölkələrə təşəkkür edib. “Qətər, Misir və Türkiyədəki vasitəçi qardaşlarımızın səylərini böyük təşəkkürlə qarşılayırıq. Həmçinin müharibənin tamamilə dayandırılmasını və işğalçı İsrailin Qəzza zolağından tam şəkildə geri çəkilməsini hədəfləyən ABŞ Prezidenti Donald Trampın səylərini də yüksək qiymətləndiririk,” – deyə bəyanatda bildirilib.

İsrail ordusu qarşıdakı günlərdə Qəzza zolağından çıxış prosesinə başlamağa hazırlaşır. Məlumata əsasən, ordu atəşkəs qüvvəyə minənədək “zəruri olmayan fəaliyyətləri” dayandıracaq. Eyni zamanda, ordunun “müharibənin bitməsinə qədər qalan saatlarda tamamlayıcı zərbələr” endirəcəyi, bu hücumların son günlərdə müəyyən edilən “əhəmiyyətli hədəflərə” yönələcəyi bildirilib. Digər tərəfdən, Qəzza Mülki Müdafiə Xidməti bu gün səhər İsrailin bölgənin müxtəlif hissələrinə bir neçə hava zərbəsi endirdiyini təsdiqləyib. Qurumun rəsmisi Məhəmməd əl-Muğayr Frans Press agentliyinə açıqlamasında deyib.

Qəzza Mülki Müdafiə Xidməti cümə axşamı səhər saatlarında İsrail ordusunun bölgənin müxtəlif hissələrinə bir neçə hava zərbəsi endirdiyini təsdiqləyib. Bu hücumlar ABŞ prezidenti Donald Trampın İsrail ilə HƏMAS arasında atəşkəs razılaşmasının əldə edildiyini elan etməsindən dərhal sonra baş verib. Frans Press agentliyinə açıqlama verən Qəzza Mülki Müdafiə Xidmətinin nümayəndəsi Məhəmməd əl-Muğayr bildirib: “Bu gecə Qəzzədə atəşkəs təklifinə dair razılaşma elan olunduqdan sonra bir neçə partlayış baş verib, xüsusilə Şimali Qəzza bölgəsində.”

BMT-nin Baş katibi Antonio Quterreş İsraillə HƏMAS arasında Qəzzada atəşkəs planının ilk mərhələsinin razılaşdırılmasını müsbət dəyərləndirib. BMT Baş katibinin sözçülüyü vasitəsilə yayılan yazılı açıqlamada Quterreş bildirib ki, ABŞ Prezidenti Donald Trampın təklifi əsasında əldə olunan razılaşma həm atəşkəsin təmin olunması, həm də girovların azad edilməsi baxımından mühüm addımdır.

ABŞ Prezidenti Donald Tramp İsrail və HƏMAS arasında əldə olunan atəşkəs razılaşmasına münasibət bildirərək, Amerika Birləşmiş Ştatlarının Qəzzada sülhün qorunması prosesinə fəal şəkildə qatılacağını bəyan edib.AzerVoice xəbər verir ki, bu haqda Tramp “Fox News” telekanalına verdiyi açıqlamada deyib.

Şarm əl-Şeyxdəki raunda beynəlxalq və regional səviyyədə yüksək nümayəndə heyətlərinin qoşulması diplomatik səfərbərliyin miqyasını artırıb. Qətərin baş naziri və xarici işlər naziri Şeyx Məhəmməd bin Əbdürrəhman Al Tani, Trampın müşaviri Cared Kuşner və Yaxın Şərq üzrə xüsusi nümayəndəsi Stiv Vitkoff müzakirələrdə iştirak edir. Türkiyədən Milli Kəşfiyyat Təşkilatının rəhbəri İbrahim Kalın, İsraildən baş nazir Binyamin Netanyahunun yaxın çevrəsindən sayılan strateji məsələlər naziri Ron Dermerin iştirakı da tərəflərin, çətinliklərə baxmayaraq, prosesə sadiqliyini göstərir.

Livan “Lübnan Qüvvələri” Partiyasının sədri Samir Caca çərşənbə axşamı bildirib ki, Hizbullah HƏMAS-ın Qəzza zolağında yaşadığı təcrübədən dərs çıxarmalı və silahını mümkün qədər tez bir zamanda dövlətə təhvil verməlidir.

İsrail ordusu, Qəzza zolağına tətbiq olunan qanunsuz blokadanı yarmaq və humanitar yardım çatdırmaq məqsədilə yola çıxan Əzm Donanmasına məxsus gəmilərə beynəlxalq sularda hücum edib. Donanmanın canlı yayımlarında, İsrail ordusunun “durulmadığı təqdirdə müdaxilə ediləcəyi” barədə xəbərdarlıqlar eşidilib.

ABŞ Dövlət katibi Rubio, Böyük Britaniyadakı həmkarı Cooper ilə telefon danışığında Trampın israilli girovların azad edilməsi və Qəzzədə atəşkəsi əhatə edən 20 maddəlik planının həyata keçirilməsinin vacibliyinə diqqət çəkib. ABŞ Dövlət Departamenti Rubio ilə Cooper arasında keçirilən telefon danışığı ilə bağlı yazılı açıqlama yayıb.

Bugün baş verən hadisələrin xronoloji xülasəsini təqdim edirik

İsrailin hücum etdiyi Əzm Donanmasında qanunsuz şəkildə saxlanılan bir qrup türk vətəndaşı İordaniya üzərindən Türkiyəyə qayıtmaq üçün İordan çayının qərb sahilində yerləşən sərhəd-keçid məntəqəsinə çatıb. Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Öncü Keçeli bildirib ki, İsrail tərəfindən ələ keçirilən Əzm Donanmasının gəmilərində olan 14 türk vətəndaşı bu səhər quru yolu ilə İordaniyaya keçib.

Qəzza zolağında ağır şərait və saysız-hesabsız təhlükələr altında çalışan jurnalistlər, həyatlarını riskə ataraq, baş verənləri işıqlandırmağa və həqiqəti çatdırmağa davam edirlər. Onlar təkcə bombardman və partlayış təhlükəsi ilə üzləşmirlər, həm də elektrik enerjisinin tam kəsilməsi, günəş panellərinin İsrail tərəfindən hədəfə alınaraq məhv edilməsi, internetin uzun müddət kəsilməsi və digər maneələrlə qarşı-qarşıyadırlar. Müharibə başlayandan bəri Qəzzada 254 jurnalist həlak olub, çox sayda media nümayəndəsi isə yaralanıb