BAKI,AzerVoice
Rusiyanın əsrlər boyu müharibələrdə həlak olan Qafqaz qəhrəmanlarının cəsədlərini gizlətməsi və ya geri qaytarmaması tarixi bir praktikadır. Bu məqalədə, Rusiyanın Qafqaz müharibələri zamanı və sonrasında həlak olmuş bir neçə tanınmış liderin qalıqlarını necə gizlətdiyini və onların dəfninə niyə imkan vermədiyini araşdırırıq.
Şeyx Mansur – Qalıqları Sankt-Peterburqda Gizlədilib
Şeyx Mansur 18-ci əsrdə Rusiyaya qarşı müqavimət hərəkatının liderlərindən biri idi. O, Şimali Qafqazda dini və hərbi lider kimi fəaliyyət göstərmiş, rus işğalçılarına qarşı birləşmiş dağlıları yönləndirmişdi.
Həyatı və Mübarizəsi
-
Doğum: Təxminən 1760-cı illərdə Çeçenistanda dünyaya gəlib.
-
Dini Kimliyi: Naqşibəndi sufi şeyxi olub və İslamın islahına, mənəvi dirçəlişə çağırış edib.
-
Müqavimət Lideri: Qafqazda müsəlman xalqlarını birləşdirərək Rusiyanın işğalına qarşı cihad elan edib.
-
Müharibələr: 1785-ci ildə Sunja döyüşündə rus ordusuna ağır zərbələr endirib.
-
Əsir alınması və Ölümü: 1791-ci ildə xəyanətlə əsir götürülüb, Rusiyaya aparılaraq Şlisselburq qalasında həbs edilib. Orada 1794-cü ildə vəfat edib.
Qalıqlarının Gizlədilməsi
Onun cəsədi heç bir dini mərasim olmadan, adı qeyd edilmədən naməlum bir yerdə dəfn edildi. Rusiya bu günə qədər onun qalıqlarının qaytarılması məsələsini müzakirə etməkdən imtina edir.
İmam Qazi Məhəmməd – Ruslar Onun Cəsədini 40 İl Gizlətdi
İmam Qazi Məhəmməd 1832-ci ildə Rusiyaya qarşı döyüşdə şəhid oldu. Rus əsgərləri onun cəsədini uzun müddət naməlum yerdə saxladı. 11 il sonra İmam Şamil onun qəbri haqqında məlumat əldə edərək, yerli əhalinin köməyi ilə qalıqlarını tapdı və doğulduğu Gimri kəndində yenidən dəfn etdi.
Həyatı və Mübarizəsi
-
Doğum: 1795-ci il, Dağıstan, Qubek kəndi.
-
Dini və Siyasi Rəhbərlik: Naqşibəndi sufi ordeninə mənsub olub.
-
Müharibələr: 1832-ci ildə Qimri döyüşündə rus qoşunlarına qarşı qəhrəmancasına vuruşub.
-
Şəhadəti: Qimri qalasında rus qoşunlarının mühasirəsinə düşərək döyüşdə şəhid olub.
Hacı Murad – Onun Kəllə Sümüyü Hələ də Sankt-Peterburqda Saxlanılır
Hacı Murad, Qafqaz müharibələrinin ən tanınmış qəhrəmanlarından biri idi. O, 1852-ci ildə rus qoşunları ilə döyüşdə öldürüldü, lakin cəsədi dəfn edilmədi.
Qalıqlarının Gizlədilməsi
-
Onun başı kəsilərək Tiflisə göndərildi və daha sonra Sankt-Peterburqdakı hərbi-tibbi akademiyanın kolleksiyasına əlavə edildi.
-
Bu gün Hacı Muradın kəllə sümüyü hələ də Rusiyanın muzeylərindən birində "mədəni eksponat" kimi saxlanılır.
-
Qafqaz xalqlarının onun qalıqlarının qaytarılması tələbinə baxmayaraq, Rusiya bu istəyə məhəl qoymur.
Aslan Masxadov – Çeçenistan Prezidentinin Cəsədi Gizlədildi
Aslan Masxadov, Çeçenistanın üçüncü prezidenti idi. 2005-ci ildə Rusiya xüsusi təyinatlı qüvvələri tərəfindən öldürüldü.
Qalıqlarının Gizlədilməsi
-
Onun cəsədi əvvəlcə Hanqaladakı hərbi bazaya aparıldı, sonra isə Rostova göndərildi.
-
Bu günə qədər Rusiya onun qalıqlarının harada olduğunu açıqlamır və onun qaytarılması ilə bağlı bütün müraciətləri rədd edir.
Niyə Rusiya Ölülərlə Müharibə Aparır?
Rusiyanın Qafqaz qəhrəmanlarının qalıqlarını gizlətməsi onun siyasi strategiyasının bir hissəsidir. Bunun bir neçə səbəbi var:
-
Milli Qəhrəmanların Unudulması: Rusiya Qafqaz xalqlarının milli qəhrəmanlarını unudulmağa məhkum etmək istəyir.
-
Müqavimət Ruhunu Zəiflətmək: Qəhrəmanların məzarları müqavimət simvoluna çevrilə bilər.
-
Psixoloji Müharibə: Cəsədlərin gizlədilməsi düşmənin mənəvi ruhunu sarsıtmaq məqsədi daşıyır.
Nəticə
Rusiya təkcə yaşayanlarla deyil, ölənlərlə də müharibə aparır. Tarix boyu Qafqaz qəhrəmanlarının cəsədlərinin gizlədilməsi, onların qalıqlarının xalqdan uzaq tutulması bu siyasətin bir hissəsidir. Lakin bu qəhrəmanların irsi və mübarizəsi heç vaxt unudulmayacaq.
Qafqazın azadlığı uğrunda şəhid olmuş bütün qəhrəmanları rəhmətlə yad edirik.