BAKI,AzerVoice
2011-ci il dekabrın 15-də Bağdadda keçirilən mərasimdə 2003-cü ildə ABŞ-ın rəhbərlik etdiyi işğalla başlayan müharibənin rəsmi olaraq başa çatdığı elan edilir. Lakin zorakılıq davam etdi və sonrakı illərdə hətta daha da şiddətləndi. 11 sentyabr (9/11) hücumlarından beş gün sonra Prezident Corc U. Buş ABŞ ərazisinə yönələn terror təhlükəsini azaltmaq məqsədi daşıyan bir sıra qabaqlayıcı hərbi zərbələri nəzərdə tutan ümumi çərçivə kimi “Terrora qarşı müharibə”ni elan etdi. Bu çərçivədə ilk zərbə 2001-ci ilin oktyabrında Əfqanıstanın işğalı oldu və bu müharibə iki onillik davam etdi.
2002-ci il boyunca Buş Administrasiyası İraq prezidenti Səddam Hüseynin terrorçularla müttəfiq olduğunu və “kütləvi qırğın silahları” hazırladığını iddia edirdi. Bir çox məlumatlara görə, Səddam çoxsaylı vəhşiliklərə görə məsuliyyət daşıyırdı, lakin onun nüvə və ya kimyəvi silah hazırladığına dair dəlillər çox az idi. Qapalı qapılar arxasında kəşfiyyat rəsmiləri müharibə üçün arqumentlərin fərziyyələrə söykəndiyi barədə xəbərdarlıq edirdilər; daha sonra Britaniya araşdırması üzə çıxardı ki, bir hesabatda İraqın kimyəvi silahlarının təsviri əslində Maykl Beyin çəkdiyi “The Rock” adlı aksion filmindən götürülüb.
Bununla belə, ABŞ və Böyük Britaniya hökumətləri ictimai bəyanatlarında Səddamın öz ölkələri üçün təhlükə yaratdığını qətiyyətlə vurğulayır və işğalı həyata keçirirdilər.
İşğal dərhal nəticə verdi: koalisiya Səddam hökumətini devirdi və aprelin ortalarınadək İraqın böyük hissəsini nəzarətə götürdü. Lakin bunun ardınca səkkiz il davam edən üsyan hərəkatı və məzhəb zorakılığı başladı. Amerikalıların iraqlıları “xilaskar kimi qarşılayacağı” və tezliklə sabit, plüralist demokratiyanın formalaşacağı gözləntiləri son dərəcə real olmayan bir təsəvvürə çevrildi. Koalisiya 2006-cı ildə işə başlayan yeni hökumət qursa da, ölkəni sakitləşdirməyə yaxın belə gələ bilmədi. Partizan hücumları, kamikadze partlayışları və improvizə edilmiş partlayıcı qurğular (IED) əsgər və mülki şəxslərin həyatına son qoymağa davam etdi. Sünni–şiə bölünməsinin hər iki tərəfindəki silahlı dəstələr isə etnik təmizləmə həyata keçirirdilər.
Amerika ictimaiyyəti müharibəyə skeptik yanaşırdı və bir çoxları hərbçilər və MKİ (CIA) tərəfindən törədildiyi bildirilən vəhşiliklər barədə məlumatlardan sarsılırdı. Sızdırılmış fotolar amerikalıların Əbu Qreyb həbsxanasında insan hüquqlarını pozduğunu göstərdi. 2007-ci ildə isə amerikalı hərbi podratçılar Bağdadın Nəsur meydanında 17 mülki şəxsi öldürdü. Müharibəyə qarşı müxalifət Obamanın prezidentliyə namizədliyi kampaniyasında mühüm mövzuya çevrildi.
2009-cu il Yeni il günündə, Obama vəzifəyə başlamazdan az əvvəl ABŞ koalisiya qərargahının yerləşdiyi Bağdadın “Yaşıl Zona” adlanan ərazisini İraq hökumətinin nəzarətinə verdi. Konqres noyabr ayında müharibə üçün verilmiş səlahiyyəti rəsmi şəkildə dayandırdı və son döyüş bölmələri növbəti ay İraqı tərk etdi. Hesablamalara görə, İraq müharibəsi 100 mindən çox insanın həyatına son qoydu. Digər hesablamalar bu rəqəmin bir neçə dəfə çox ola biləcəyini, təkcə mülki ölənlərin sayının 205 mindən artıq olduğunu göstərir.
Sonrakı üç il ərzində davam edən məzhəb zorakılığı tammiqyaslı vətəndaş müharibəsinə çevrildi. İraq müharibəsi dövründə formalaşan bir çox silahlı qruplaşmalar qonşu Suriyadakı ekstremist qruplarla birləşdi və ya tərəfdaşlıq qurdu. 2014-cü ilə qədər bu qrupların bir hissəsini özündə birləşdirən İŞİD terror təşkilatı Suriyanın və İraqın böyük hissəsinə nəzarət edirdi. İŞİD-in şokedici yüksəlişi Obamanı 2014-cü ilin iyunundan etibarən regionda yeni hərbi əməliyyatlara başlamağa vadar etdi.