BAKI, AzerVoice, Orxan Qədirzadə
Samia Suluhu Həsən Tanzaniyanın siyasi tarixində dönüş nöqtəsi sayılan liderlərdəndir. O, ölkənin ilk qadın dövlət başçısı kimi tarixə daxil olmaqla yanaşı, Şərqi Afrikada seçki yolu ilə hakimiyyətə gələn ilk qadın prezident olub.
Samia Suluhu Həsən 27 yanvar 1960-cı ildə Hind okeanındakı strateji əhəmiyyətə malik Zənzibar adasında anadan olub. Atası məktəb müəllimi, anası isə evdar qadın idi. Məktəbi bitirdikdən sonra ali məktəbə qəbul nəticələri zəif olduğu üçün 17 yaşında dövlət idarəsində katibliklə əmək fəaliyyətinə başlayıb.
Daha sonra müxtəlif təlim və kurslarda iştirak edərək karyerasını davam etdirib və 1988-ci ildə Zənzibar hökumətində inkişaf üzrə zabit vəzifəsinə yüksəlib. O, Tanzaniya, Böyük Britaniya və ABŞ universitetlərindən kvalifikasiyalar alıb.
Siyasi fəaliyyətə gəlişi
Samia Suluhunun siyasi karyerası 2000-ci ildən başlayıb. Hakim Chama Cha Mapinduzi (CCM) Partiyasının namizədi kimi o, Zənzibarın Nümayəndələr Palatasına seçilib və əvvəlcə gənclər, qadınlar və uşaqlar işləri üzrə nazir, daha sonra turizm və ticarət investisiyaları üzrə nazir vəzifələrində çalışıb.
2010-cu ildə ümummilli seçkilərdə Tanzaniya parlamentinə deputat seçilən Samia Suluhu, ölkənin keçmiş prezidenti Cakaya Kikvetenin kabinetində İttifaq işləri üzrə dövlət naziri təyin edildi. Sakit, mülayim, dialoqa açıq siyasi üslubu ilə seçilərək hakim partiyada nüfuz qazandı.
2015-ci il seçkilərində o dövrdə prezidentliyə namizəd olan Con Maqufuli, Suluhunu vitse-prezidentliyə namizəd göstərdi. CCM seçkiləri qazanandan sonra Samia Suluhu Həsən Tanzaniyanın tarixində ilk dəfə qadın vitse-prezident kimi and içdi. 2020-ci ildə keçirilən seçkilərdə isə yenidən hakimiyyətə gəldi.
2021-ci ilin martında Prezident Con Maqufulinin qəfil vəfatı ölkədə siyasi dəyişiklik yaratdı. Konstitusiyaya əsasən vitse-prezident dövlət başçısını əvəz etdiyinə görə, 19 mart 2021-ci ildə Dar əs-Salam şəhərində keçirilən mərasimdə Samia Suluhu Həsən Tanzaniyanın prezidenti kimi and içdi.
Bu, Tanzaniyada yalnız tarixi hadisə deyil, həm də Afrika qitəsində parlament idarəetmə sistemi ilə seçilmiş ikinci qadın prezident idi.
Samia Həsən yumşaq ünsiyyət tərzi, dialoqa və məsləhətləşməyə açıq olması,sərt təkadam qərarlarından uzaq durması ilə sələfindən fərqlənir. O, kəskin nitqlərdən çəkinir, lakin “mən sakit danışa bilərəm, amma dediklərimin yerinə yetirilməsi vacibdir” deyərək idarəetmə prinsipini qeyd edir.
Həsən üçün əsas meydan iqtisadi islahatlar və pandemiya siyasəti oldu. Sələfi Maqufuli COVID-19-u ciddiyə almamaqla tənqid edilirdi, buna görə yeni prezidentdən yeni yanaşma gözlənilirdi. Beynəlxalq aləmdə Tanzaniyanın reputasiyasını bərpa etmək, sərmayəni artırmaq və regional əməkdaşlığı gücləndirmək əsas hədəflər kimi göstərilir.
Ölkə daxilində və Afrikanın siyasi arenasında o, qadın siyasi liderliyi üçün nümunə kimi qiymətləndirilir. Hazırda Afrika qitəsində faktiki icra hakimiyyətinə sahib olan yeganə qadın prezidentlərdən biridir (Efiopiyanın prezidenti Səhələ-Vork Zövde sadəcə simvolik dövlət başçısıdır).
Samia Suluhu evlidir və 4 övladı var. Onun siyasi həyat yolunda qadınların təhsili, ictimai-siyasi fəallığı və idarəetmədə rolu haqqında çıxışları geniş yayılıb.