BAKI, AzerVoice – Qurani-Kərim, İslam peyğəmbəri Məhəmməd Peyğəmbərə (s.ə.s.) və bütövlükdə müsəlman ümmətinə göndərilən ən böyük ilahi möcüzədir. Bu müqəddəs kitab təkcə bərəkət və şəfa qaynağı deyil, həm də insanların hidayətə, imana, ədalətə və gözəl əxlaqa yönəldilməsi üçün nazil edilmişdir. Qurani-Kərimlə bağlı müsəlmanların əsas vəzifəsi onu oxumaq, düşünmək və gündəlik həyatlarında tətbiq etməkdir. Eyni zamanda, bu kitabın təmiz və uca bir yerdə saxlanılması, ona qüsulsuz və dəstəmazlı halda toxunulması müsəlmana düşən ədəblərdəndir.
Bəzən Qurani-Kərimə göstərilən hörmət zahiri olur – yəni insanlar onu evdə büküb yüksək yerə qoyurlar, lakin oxumurlar. Digər hallarda isə Quran oxunsa da, onun saxlanılmasında və daşınmasında ehtiram qaydalarına riayət olunmur. Hər iki halda mövcud boşluqları aradan qaldırmaqla Quranla daha sağlam və düzgün əlaqə qurmaq mümkündür.
Bəzən insanlar Qurani-Kərimi avtomobildə saxlayır və ya asırlar. Bu addımın niyyətinə görə müxtəlif dini hökmlər tətbiq olunur. Əgər məqsəd sadəcə Qurani-Kərimi oxumaq, yadda saxlamaq və onunla savab qazanmaqdırsa, bu, bütün İslam alimlərinin ittifaqına görə icazəlidir. Yetər ki, Quran pak bir yerdə saxlanılsın və ona hörmətlə yanaşılsın.
Əgər Qurani-Kərimin avtomobildən asılması təhlükələrdən qorunmaq və ya bərəkət ummaq məqsədini daşıyırsa, bu barədə fiqh alimləri arasında iki əsas mövqe mövcuddur:
İcazəli hesab edənlər – Hənəfi, Maliki, Şafii və İmam Əhmədin bir görüşünə görə, Qurani-Kərimdən ayə və duaların boyundan, evdən və ya nəqliyyat vasitəsindən asılması caizdir. Bu, ibadət deyil, Allaha yönələn dualı bir vasitə kimi qiymətləndirilir. Bu mövqedə olan alimlərə Abdullah ibn Amr, Həzrət Aişə (r.a.), Səid ibn Müseyyib, İbn Sirin, Qurtubi, İbn Teymiyyə və digərləri daxildir.
Qadağan hesab edənlər – Bu görüşə əsasən, Qurani-Kərimdən ayələrin və duaların asılması Allaha şərik qoşmağa səbəb ola biləcək davranış kimi qiymətləndirilir. Rəvayət olunan bəzi hədislərə görə, bu cür əməllər İslamdan əvvəlki dövrlərdə batil niyyətlə yazılan muskalarla əlaqələndirilir. Bu səbəbdən bəzi səhabə və tabeinlər, məsələn, Abdullah ibn Məsud və İbrahim ən-Nəxəi kimi alimlər bu cür halların qarşısında ehtiyatlı olmağı tövsiyə ediblər.
Əsas prinsip: niyyət və təzim
İslam hüququnda "Əməllər niyyətlərə görə dəyərləndirilir" prinsipi əsas götürülür. Əgər bir şəxs Qurani-Kərimi avtomobilində saxlamaqla onu oxumaq, qorumaq və əməl etmək məqsədi güdürsə, bu, bütünlükdə məqbul hesab olunur. Lakin Qurani-Kərimə maddi və ya fövqəltəbii təsir vasitəsi kimi baxmaq, onun maddi forması (kağızı, qapağı və s.) ilə qorunacağına inanmaq, batil inanc və şirk (Allaha şərik qoşma) sayılır.
Nəinki avtomobildə, ümumiyyətlə, Qurani-Kərimlə münasibətdə əsas qayə onun həyatın mərkəzinə çevrilməsi, qəlbdə daşınması və gündəlik davranışlara tətbiq olunmasıdır. Qurani-Kərimi ehtiramla daşımaq savablıdır, amma ən böyük ehtiram onu başa düşərək oxumaq və yaşamaqdır.
