BAKI,AzerVoice Analitik Təhlil Mərkəzi
Suriya Prezidenti Əhməd Əş-Şəraa Bəşşar Əsədi devirdikdən sonra ölkənin beynəlxalq nüfuzunu bərpa edib və sanksiyaların ləğvinə nail olub. Lakin keçmiş silahlı qruplaşma liderinin əsas sınağı ölkə daxilində etimad qazanmaqdır.
Alavit və Druze bölgələrində baş verən sektaar zorakılığı, eləcə də İsrailin davam edən hərbi əməliyyatları ölkədə təhlükəsizliyi zəiflədib. Analitiklərə görə, Şəraa Suriyanı 14 illik müharibədən çıxarmağa çalışsa da, cəmiyyətin müxtəlif təbəqələri arasında gərginlik qalmaqdadır.
Şəraa son bir ildə Körfəz ölkələrindən Avropaya, ABŞ-a qədər paytaxtlara səfər edib. Vaşinqton və BMT Təhlükəsizlik Şurası onu sanksiya və “terror siyahıları”ndan çıxarıb. ABŞ, Aİ və Britaniya Suriyaya tətbiq olunan əsas iqtisadi sanksiyaları ləğv edib.
Bununla belə, analitiklər xəbərdarlıq edir ki, “əsas hökm” ölkə daxilində veriləcək.
Tənqidçilər bildirirlər ki, ölkənin keçid konstitusiyası etnik və dini müxtəlifliyi əks etdirmir və beş illik keçid müddəti üçün təyin edilən prezidentə geniş səlahiyyətlər verir. Silahlı qruplar buraxılsa da, onların çoxu yeni ordu və təhlükəsizlik strukturlarına inteqrasiya olunub. Bu prosesdə bəzi xarici döyüşçülərin də daxil edildiyi qeyd olunur.
Mart ayında Alavit icmasına qarşı törədilən qətliamlarda 1 700-dən çox insan öldürülüb. İyulda Druze əyaləti olan Süveyda bölgəsindəki toqquşmalarda isə 2 000-dən çox adam həlak olub. Hakimiyyət araşdırmalara başladığını və bəzi şübhəlilərin məhkəməyə çıxarıldığını bildirib.
Ekspertlərin sözlərinə görə Şəraa “milli barışığın qurulmasında iki dəfə uğursuzluğa düçar olub”. Şəraa silahlı İslamçı qrupları nə dərəcədə nəzarət altına almaq istədiyi hələ də sual altındadır. Həmçinin Suriya prezidentinin mövqeyi vahid təhlükəsizlik aparatına malik olmadığı üçün zəifdir.
Həmçinin müharibə liderlərindən çıxmış fraksiya rəhbərlərinin dövlət vəzifələrində yerləşdirilməsi azlıq qrupları arasında ciddi etimad böhranı yaradıb. Lakin suriyalıların böyük bir hissəsi Şəraa hakimiyyətini “yeganə təminat verən variant” kimi görürlər.
Ölkənin sahil bölgəsi və Süveyda əyalətində bəzi qruplar ayrılma çağırışları edir, kürd administrasiyası isə ilin sonuna qədər öz institutlarını Dəməşqə inteqrasiya etməli olsa da, proses ləngiyir.
Ekspertlərin rəyinə görə İsrail ordusu Suriyaya təkrar-təkrar zərbələr endirir və cənubda demilitarizasiya zonası yaratmağa çalışır. İsrail qüvvələri hazırda BMT nəzarətində olan Golan yüksəkliklərindəki bufer zonasında yerləşməyə davam edir.
ABŞ Prezidenti Donald Tramp İsraili Suriyanın yeni hakimiyyətini destabilizasiya etməməyə çağırıb.
Oktyabr ayında parlamentə seçilən nümayəndələr yalnız hökumət nəzarətində olan ərazilərdə seçilib. Şəraa hələ də 210 yerlik parlamentin 70 üzvünü təyin etməlidir.