Bakı. AzerVoice
26 İyun – Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Yaranma Günü: Güclü İradə və Mükəmməl Ordu
Dr. Mu’təz Muhyi Əbdülhəmid
AzerVoice oxuculara məqalənin tərcüməsini təqdim edir.
Azərbaycanın milli suverenliyi prinsiplərində döyüş iradəsi onun vətən bütövlüyünü təmin etmək, xalqın inkişafını və tərəqqisini təmin edən prinsiplər və anlayışlardan qaynaqlanır. Bu da milli suverenliyin qorunması və xalqın döyüş ruhunun yaşadılması ilə nəticələnir. Azərbaycan Respublikasının milli, beynəlxalq və ictimai səviyyələrdə atdığı addımlar bu prinsiplərin real həyatda həyata keçirilməsi üçün canlı nümunə olmuşdur. Dövlət müstəqilliyini əldə etdiyi ilk gündən bəri Azərbaycan xalqının düşmənlərinə, o cümlədən Ermənistanda hakimiyyətdə olan rejimə qarşı amansız mübarizə aparmışdır. Bu rejim özünün keçmiş təcavüzkar siyasətini davam etdirərək Azərbaycan torpaqlarını işğal etməyə, onun suverenliyini sarsıtmağa çalışmışdır.
Azərbaycan hökumətinin Qarabağda işğal olunmuş torpaqların geri qaytarılması ilə bağlı apardığı siyasi və diplomatik mübarizə də məhz bu prinsiplərin və dəyərlərin ifadəsi olmuşdur. Ermənistanın İrəvandakı hakim rejiminin təkəbbür və inadı qarşısında bu cəhdlər nəticəsiz qalanda, Azərbaycan öz hüquqlarını güc yolu ilə bərpa etməyə qərar verdi. Bu, Azərbaycan xalqının müstəqil şəxsiyyətini və öz torpaqları üzərində suverenliyini qorumaq istəyinin təzahürü idi. Beləliklə, düşmənə qarşı döyüş iradəsi güclü və möhkəm təməllər üzərində quruldu. Bu mübarizə, yalnız işğal olunmuş torpaqların tam şəkildə geri qaytarılması və düşmənin Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin gücünü tanıması ilə başa çata bilərdi.
Heydər Əliyev və ordunun inkişafı
Ulu öndər Heydər Əliyev ordunun gücləndirilməsini Azərbaycanın dövlət quruculuğunun ayrılmaz hissəsi kimi qəbul edirdi. O, Azərbaycanın müstəqilliyinin dönməz və əbədi olduğuna əmin idi və bunu təmin edəcək əsas qüvvənin milli ordu olduğunu bildirmişdi: “Azərbaycan ordusunun inkişafı və gücləndirilməsi dövlətimizin və xalqımızın ən vacib vəzifəsidir. Biz daim bəyan etmişik ki, Azərbaycanın dövlət müstəqilliyi əbədidir, sarsılmazdır. Bu fikirləri həyata keçirmək üçün biz orduya sahib çıxmalı, onu inkişaf etdirməliyik.”
Heydər Əliyev bilirdi ki, ordu quruculuğu Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin əsas göstəricilərindən biridir. Böyük liderin fikrincə, güclü ordu Azərbaycanın düşmən niyyətli qüvvələrinin təcavüzündən çəkindirmə vasitəsi olmalıdır. O, işğal altında olan torpaqların azad edilməsi üçün Silahlı Qüvvələrin gücləndirilməsini zəruri və ən yaxın vəzifə hesab edirdi: “Silahlı Qüvvələr, ordu hər bir müstəqil dövlətin əsas göstəricilərindən biridir. Mütləq ordu olmalıdır. Hətta müharibə olmasa belə, heç kim torpağımıza hücum etməsə belə, Azərbaycanın müstəqilliyini və suverenliyini təmin etmək üçün güclü orduya sahib olmalıyıq.”
Bu baxımdan, Ermənistanla 44 günlük müharibənin əsl mahiyyəti aydın olur. Bu, müəyyən zaman və məkanla məhdudlaşdırılmış bir toqquşma deyil, Azərbaycanın xalqının ədalətli mübarizəsi idi. Müharibənin vaxtı və coğrafi ölçüləri yalnız Ermənistan üzərində qəti qələbənin təmin edilməsinə bağlı idi. Məhz bu səbəbdən Azərbaycan düşmən üzərində böyük qələbə qazandı və “məğlubedilməz erməni ordusu” mifini darmadağın etdi.
Bu qələbədə mərhum prezident Heydər Əliyevin fikirləri, xalqın milli və mübarizə dəyərləri, əzəli irsi mühüm rol oynadı. Ənənəvi hərbi hesablamalar – texnika, say, coğrafiya, mina əraziləri və istehkamlar kimi amillərdən daha üstün olan, Azərbaycan əsgərinin vətən sevgisi, fədakarlığı və ali milli şüuru idi. Bu ruh yüksəkliyi, Silahlı Qüvvələrin döyüş qabiliyyətinə əlavə olaraq, düşmən ordusunun ruhunu darmadağın etdi. Əsgərlər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin liderliyinə inamla hərəkət edərək, milli inqilabın strateji hədəflərinə doğru inamla irəlilədi.
Əsgərlərin və zabitlərin prinsipal və siyasi mövqeləri, döyüş meydanında nəticələri müəyyən edən əsas amillərdən biri oldu. Siyasi baxışlarla hərbi vəziyyətlərin sintezi Azərbaycanın zəfər yolunu müəyyənləşdirdi.
Silahlı Qüvvələrin intellektual və əməli yanaşması
Bu rol dövlətin bütün imkanları ilə milli iradəyə dayanan hərbi güc quruculuğu konsepsiyasının nəticəsi idi. Güclü iqtisadi əsaslara söykənən və təcrübəli milli liderliklə idarə olunan hərbi güc, Azərbaycan xalqının qarşısındakı çağırışlara cavab verən əsas dayağa çevrildi.
Azərbaycan ordusunun rəhbər strukturu, öz övladlarını hərbi ideologiya ilə silahlandırdı – bu ideologiya torpaq uğrunda fədakarlıq, yüksək əxlaq, şücaət və qəhrəmanlıq ruhunu özündə birləşdirirdi. Keçmiş Sovet dövründə rus hakimiyyətinin təsirinə baxmayaraq, Azərbaycan ordusu milli ruhunu qorudu və Ermənistanın təcavüzlərinə qarşı xalqın mübarizəsində ön sıralarda yer aldı.
Heydər Əliyevin yaydığı milli inqilab dəyərləri və həyata keçirdiyi böyük dirçəliş, Silahlı Qüvvələrin döyüş qabiliyyətini və mənəvi gücünü misilsiz şəkildə artırdı. Bu inkişaf, dünyadakı heç bir ordunun görmədiyi bir səviyyəyə çatdı.
Sülh və erməni inadkarlığı
Sülh məsələsi Azərbaycanın milli müstəqilliyə əsaslanan strategiyasının ayrılmaz hissəsi idi. Bu, dövlətin beynəlxalq aləmdə öz maraqlarını qoruya və möhkəmləndirə bilən bir mövqeyə sahib olmasına şərait yaratdı. Beləliklə, Azərbaycan siyasi rəhbərliyi qısa müddət ərzində erməni təcavüzünə qarşı prinsipial mövqeyini reallaşdırdı.
Ermənistanın bu dövrdə bütün beynəlxalq qanunlarla qadağan olunmuş silahlardan istifadə etməsi, minlərlə günahsız insanı – xüsusilə Xocalı və Şuşada – qətlə yetirməsi və didərgin salması kimi cinayətlər açıq şəkildə ortadadır. Bu cinayətlərin başında duran erməni liderləri – Koçaryan, Sarkisyan və Ohanyan – Xocalıda dinc əhaliyə qarşı törətdikləri vəhşiliklərlə “qəhrəman” adlandırılsalar da, Qarabağ müharibəsi zamanı Azərbaycan ordusuna qarşı vuruşmaqdan qorxaraq Xankəndidə gizlənmiş və sonra İrəvana qaçmışdılar.
Sonradan bu şəxslər Azərbaycan hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən tutulub mühakimə olundu. Məhz bu səbəbdən Prezident İlham Əliyev xalq qarşısında qələbə nitqində onları “qaçaqlar, xainlər, cəlladlar və qorxaqlar” adlandırdı. O, onların yalnız sülhsevər Azərbaycan xalqına qarşı savaşmağa cəsarət etdiklərini bildirdi.
Azərbaycanın işğal altındakı torpaqları sülh yolu ilə geri qaytarmaq səylərinə baxmayaraq, Ermənistanın inadkar və düşmənçilik mövqeyi, sülh danışıqlarını sabotaj etməsi və pozması vəziyyəti müharibəyə sürüklədi. Nəhayət, bütün bu təxribatların üzə çıxması ilə Azərbaycan siyasi rəhbərliyi qərara gəldi ki, öz torpaqlarını hərbi yolla azad etsin.
