BAKI, AzerVoice
Türk Dövlətləri Təşkilatına (TDT) üzv ölkələrin liderləri Budapeştdə keçirilən qeyri-rəsmi Zirvə görüşündə iqtisadi, mədəni və siyasi sahələrdə mühüm qərarlar qəbul ediblər.
AzerVoice xəbər verir ki, mayın 21-də
Macarıstanın paytaxtı Budapeştdə Türk Dövlətləri Təşkilatının
qeyri-rəsmi Zirvə Toplantısı keçirilib.
“Şərqlə Qərbin görüş nöqtəsi” mövzusunda keçirilən görüşdə
Azərbaycan, Türkiyə, Qazaxıstan, Qırğızıstan , Özbəkistan
liderləri və TDT-nin baş katibi Kubanıçbek Omuraliyev
iştirak ediblər. Sammitə Macarıstanın Baş naziri
Viktor Orban ev sahibliyi edib.
Budapeşt Qeyri-rəsmi Sammiti TDT-nin Avropa qitəsində və müşahidəçi üzv olan ölkənin ərazisində keçirilən ilk sammit kimi tarixə düşüb.
Toplantı çərçivəsində “Budapeşt Bəyannaməsi” imzalanıb. Sənəddə ticarət, enerji, nəqliyyat, rəqəmsal transformasiya, mədəni əlaqələr və regional təhlükəsizlik sahələrində əməkdaşlığın genişləndirilməsi istiqamətində konkret addımlar əksini tapıb. Omuraliyev bu bəyannaməni “strateji yol xəritəsi” adlandıraraq, onun Türk dövlətləri arasında həmrəyliyi daha da gücləndirəcəyini bildirib.
Zirvə görüşündə Novruz bayramının Türk dünyasında ortaq şəkildə qeyd olunması təklif olunub və qəbul edilib. Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın təşəbbüsü ilə Novruz artıq Türk Dövlətləri Təşkilatının bayrağı altında ortaq anma günü kimi qeyd ediləcək.
Sammitdə qəbul edilən digər mühüm qərarlar aşağıdakılardır:
Özbəkistanın Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunda iştirakı təsdiqlənib. Bu addım Türk dünyasının zəngin irsinin qorunması və təbliğində yeni mərhələ hesab olunur.
TDT-nin Macarıstandakı nümayəndəliyinə icraçı direktorun təyin olunması qərara alınıb. Bu qərar təşkilatın Avropada institusional mövcudluğunu möhkəmləndirmək məqsədi daşıyır.
TDT-nin Əfqanıstanla bağlı ortaq bəyanatı qəbul edilib. Bəyanatda təşkilatın bu ölkədəki vəziyyətə qarşı koordinasiyalı və ortaq yanaşması ifadə olunub.
Şimali Kipr Türk Respublikasının Türk Akademiyasına müşahidəçi üzv kimi qəbul edilməsi qərara alınıb. Bu qərar KKTC-nin Türk dünyasında daha geniş inteqrasiyasının bir parçası kimi dəyərləndirilir.
TDT baş katibinin səlahiyyət müddətinin uzadılması da təsdiqlənib.
Sammit çərçivəsində Türk Dünyasının görkəmli nümayəndələrindən biri olan Nobel mükafatı laureatı Prof. Dr. Aziz Sancar Türk Dövlətləri Təşkilatının Əli Şir Nevai Beynəlxalq Mükafatına layiq görülüb. Bu mükafat onun elm sahəsindəki xidmətləri ilə yanaşı, Türk kimliyi və dəyərlərinə bağlılığına verilən önəmin göstəricisidir.
Baş katib Omuraliyev çıxışında bildirib ki, Türk Dünyası yalnız coğrafi baxımdan deyil, həm də iqtisadi, mədəni və strateji baxımdan qlobal əhəmiyyətə malik bir gücə çevrilməkdədir. O qeyd edib ki, Orta Dəhliz, Türkiyə İnvestisiya Fondu və yaşıl-rəqəmsal transformasiya təşəbbüsləri təşkilatın gələcək inteqrasiyasında mühüm rol oynayacaq.
Sammitdə vurğulanıb ki, Türk Dövlətləri Təşkilatı sadəcə
əməkdaşlıq platforması deyil, ortaq dəyərlər, ortaq tarix və ortaq
gələcək üçün birgə səslə hərəkət edən güclü bir birlikdir.
Qeyd edək ki, Türk Dünyası hazırda 175 milyonluq əhali və 4,5
milyon kvadrat kilometrlik geniş ərazini əhatə edir. 2024-cü ilə
olan statistik göstəricilərə əsasən, TDT ölkələrinin birgə Ümumi
Daxili Məhsulu (ÜDM) 2,1 trilyon dolları, qarşılıqlı ticarət həcmi
isə 1,1 trilyon dolları ötüb. Növbəti – 12-ci Türk
Dövlətləri Təşkilatının rəsmi sammiti Azərbaycanda
keçiriləcək.
