BAKI,AzerVoice Analıitik Təhlil Mərkəzi
İsrailin Negev səhrasında yerləşən “Sdi Teiman” adlı hərbi həbsxanada baş verən işgəncə, zorakılıq və insanlıqdan kənar rəftarlar barədə yeni ifadələr yayımlanıb. Azad edilən fələstinli məhbuslar həmin yeri “məzar deyil, dirilərin basdırıldığı zindan” kimi təsvir edirlər.
Əsgərlərin itlərlə zorakılığı – canlı şahid
Qəzzalı jurnalist Şadi Əbu Seydu aprelin 2024-cü ildə gördüklərini belə təsvir edir: “İsrail əsgərləri xüsusi təlim keçmiş itləri məhbusların üzərinə salır, onların cinsi zorakılığına şərait yaradır, özləri isə gülərək həmin anları telefonla çəkirdilər”.
Əbu Seydu mart 2024-cü ildə Qəzzadakı Şifa Tibb Kompleksində çəkiliş edərkən saxlanılıb. O, həbsin ilk saatlarında tam çılpaq soyundurulduğunu, döyülərək qabırğasının sındırıldığını, 10 saatdan çox yağış altında lüt vəziyyətdə saxlanıldığını deyir.
“Sdi Teiman” - beynəlxalq hüququn bir kənara atıldığı zona
Bu həbsxana, İsrailin Qəzzadan yüzlərlə şəxsi saxlayaraq heç bir hüquqi prosedur tətbiq etmədiyi, vəkil və hüquq təşkilatlarının girişinin qadağan olunduğu yer kimi tanınır. Onlar “qanunsuz döyüşçülər” statusu ilə həbs edilir və illərlə məhkəməsiz saxlanılır.
İsrail və beynəlxalq hüquq-müdafiə qurumları, o cümlədən “B’Tselem” hökumətin burada işgəncə və zorakılığı sistematik şəkildə həyata keçirdiyini bildirir.
Yuxusuzluq və psixoloji işgəncə otağı
“İntensiv səs-küy, it hürməsi və zingiltiləri, məhbusların çığırtıları. Yuxu yoxdur. Sanki insanlığın özündən çıxarıldığı bir laboratoriya.”-deyə Əbu Seydu bildirib.
O, başqa otaqda tavanı olan qarmaqlardan boyun və qollarından asıldığını, saatlarla döyüldüyünü deyir.
Məhbusların 140–160 nəfərlik dəmir konteynerlərdə, qum fırtınasının, soyuğun və istinin içində saxlandığı bildirilir. Əsgərlər hər gün itləri buraxaraq insanları yerə uzanmağa məcbur edir, itlər məhbusların üzərində gəzir və dişləyir.
Əbu Seydu“Sdi Teiman”ı belə təsvir edir:
“Bir gecə əsəbləri qopan məhbus ‘uşaqlarıma qayıtmaq istəyirəm’ deyə qışqırdı. Onu çölə çıxarıb soyundurdular və itin zorakılığına məruz qoydular. Əsgərlər gülür, çəkirdilər. Biz isə gözümüz bağlı halda qorxudan titrəyirdik. Orada nə gecə var, nə gündüz. İnsan yalnız işgəncə verənlərin səsini eşidir. Çoxları dəli olur. Mən orada ölməyi arzu etmişdim.”
Digər keçmiş məhbus, Mahmoud Əbu Foul, “Kamal Advan” xəstəxanasında müalicə alarkən əsir götürülüb. Ayağı əvvəlcə amputasiya edilib, çətinliklə hərəkət edən məhbusun qolunu bağlayıb yerdə sürüyüblər.
“7 gün əllərim arxada bağlı və gözlərim örtülü vəziyyətdə qaldım. Yemək az, su az, qışqırıqlar isə gecə-gündüz davam edirdi.”-deyə o bildirib.
Əbu Foul iki saatlıq döyülmə nəticəsində huşunu itirib. Ayılanda artıq görmə qabiliyyəti tamamilə yox idi. Onun sözlərinə görə: “Dərman istəyirdim, gülürdülər. Mən qaranlıqda tək qaldım.”
O, məhbus mübadiləsi ilə azad edilib.
“Azadlığın dadı yoxdur. Ancaq anamın səsini eşidəndə yaşadığımı anladım. Onu görmək mümkün olmadı, çünki artıq gözlərim yoxdur.”
Rəqəmlər və reallıq
•İsrail həbsxanalarında hazırda 10 mindən çox fələstinli saxlanılır
•Onlardan 1800 nəfər Qəzzadandır və “qanunsuz döyüşçü” statusu ilə məhkəməsiz saxlanılır
•Oktyabr 2023-dən bəri ən azı 80 məhbus işgəncə, aclıq və tibbi laqeydlik səbəbilə ölüb
Fələstinli Məhbuslar komitəsinin nümayəndəsi bildirir ki, “İsrail iki ildir həbsxanalarda ayrı bir müharibə aparır. Zorakılıq, təhqir, cinsi işgəncələr, hətta itlərlə həyata keçirilən zorlamalar sənədləşdirilib.”
Hüquq təşkilatları bildirir ki, “Sdi Teiman” hələ də tam qapalı zonadır və orada saxlanılanların real sayı bilinmir.