BAKI, AzerVoice Analitik Təhlil Mərkəzi
İranla diplomatiya, Qəzzada mülki itkilər və Fələstin məsələsi Vaşinqton–Təl-Əviv münasibətlərini çətin sınaqlarla üz-üzə qoyur.
ABŞ və İsrail illərdir strateji tərəfdaşlıq münasibətləri saxlasalar da, son illərdə bu əməkdaşlıq bir sıra mövzularda dərin fikir ayrılıqları ilə müşayiət olunur. İranın nüvə proqramı, Fələstin məsələsinə yanaşma, Qəzzada baş verənlərə münasibət və regional diplomatik siyasətlər iki müttəfiqi bir-birinə qarşı ehtiyatlı davranmağa vadar edir.
İran: Diplomatik masa yoxsa hava hücumu?
İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu, ABŞ prezidenti Donald Trampın İranla yeni razılaşmaya can atmasını açıq şəkildə narahatlıqla qarşılayıb. “New York Times”ın yaydığı məlumata gərə, Netanyahu razılaşma əldə olunsa belə, İranın zənginləşdirmə obyektlərinin qalması halında hərbi hücum əmrini istisna etmir. ABŞ isə diplomatik yolla Tehrananı nəzarət altına almağa çalışır.
Fələstin və iki dövlətli həll: Müttəfiqlər arasında fikir ayrılığı
Vaşinqtonun iki dövlətli həll yanaşmasını dəstəkləməsinə baxmayaraq, İsrailin hazırkı sağçı koalisiyası bu modeli rədd edir. Qüdsün statusu, işğal olunmuş ərazilərdəki məskunlaşmalar və Fələstin dövlətçiliyinə dair yanaşmalar ABŞ ilə İsrail arasında diplomatik uçurum yaradır.
Qəzzada müharibə cinayəti ittihamları və ABŞ-dakı daxili təzyiqlər
İsrailin Qəzzada həyata keçirdiyi əməliyyatlar və artan mülki itkilər ABŞ Konqresində də ciddi narahatlıq doğurur. Demokrat partiyasının sol qanadından olan siyasətçilər İsrailə silah satışlarının dayandırılmasını tələb edir. Xarici işlər naziri Gideon Saar bu çağırışları “İsrailin özünü müdafiə huququnun əlindən alınması” kimi qiymətləndirib.
Ukrayna-Rusiya müharibəsi: İsrailin neytral mövqeyi ABŞ-ı narahat edir
İsrail, Suriyadakı İran qüvvələri ilə mübarizədə Rusiya ilə koordinasiyasını qorumaq üçün Ukrayna məsələsində neytral mövqe sərgiləyir. ABŞ isə müttəfiqlərindən daha qətiyyətli dəstək gözləyir. Bu, münasibətlərdə yeni fikir ayrılığı sahəsinə çevrilib.
Diplomatik manevrlər: ABŞ-ın ərəb ölkələri ilə yaxınlaşması
Vaşinqtonun Səudiyyə Əərəbistanı və BƏƏ kimi ərəb ölkələri ilə sıxlaşan əməkdaşlığı da İsraildə narahatlıq doğurur. İsrail ABŞ-ın bu ölkələrə müasir silah texnologiyası satmasının bölgədə güc balansına təsir edəcəyini düşünür.
ABŞ və İsrail arasında münasibətlər hələ də strateji səviyyədə davam etsə də, tərəflər arasında qarşılıqlı inam azalır. Fikir ayrılıqları sadəcə taktiki deyil, həm də strateji və ideoloji səviyyəyə keçib. Bu isə gələcəkdə daha ciddi diplomatik qarşıdurmaların xəbərçisi ola bilər.
