BAKI,AzerVoice
1854-cü il oktyabrın 16-da İllinoys ştatından olan az tanınmış bir hüquqşünas və Konqres namizədi - Abraham Linkoln - beş ay əvvəl Konqres tərəfindən qəbul edilmiş Kanzas-Nebraska Aktı barədə çıxış etdi. Gələcək ABŞ prezidenti bu çıxışında həmin qanunu sərt tənqid etdi və köləliklə bağlı fikirlərini açıqlayaraq onu “əxlaqsız” adlandırdı.
Kanzas-Nebraska Aktına əsasən, iki yeni ərazi - Kanzas və Nebraska - İttifaqa qəbul ediləcək və hər bir ərazinin sakinlərinə öz sərhədləri daxilində köləliyin icazəli olub-olmamasına qərar vermək hüququ veriləcəkdi. Bu qanunun, gələcəkdə yeni ərazilərdə köləliyin qanuniliyinin müəyyənləşdirilməsi üçün presedent yaradacağı düşünülürdü. Qanun ətrafında yaranan mübahisələr həmin il bütün ölkədə siyasi yarışlara təsir göstərdi. Linkoln kimi abolisyonistlər yeni ərazilərin qanunvericilərini köləliyi rədd etməyə inandırmağa çalışırdılar.
Həmin dövrdə hüquqla məşğul olan Linkoln İllinoysda köləliyə qarşı çıxan respublikaçılar naminə kampaniya aparır və Kanzas-Nebraska Aktını tənqid edirdi. O, Demokrat Partiyasının üzvlərini “bir insanın digərini köləyə çevirməsində mənəvi haqlılıq ola bilər” düşüncəsini dəstəklədiklərinə görə qınayırdı. Linkoln hesab edirdi ki, bu qanun ABŞ-ın əsas prinsiplərindən biri olan “bütün insanlar bərabər yaradılmışdır” fikrinə ziddir.
Linkoln əslində köləliyə qarşı idi, lakin o bilirdi ki, köləliyin artıq mövcud olduğu ştatlarda onun qadağan edilməsi vətəndaş müharibəsinə səbəb ola bilər. Buna görə də o, köləliyin yeni ərazilərə yayılmasının qarşısını almaq mövqeyini müdafiə edirdi. Onun planı İttifaqı qoruyub saxlamaq və köləliyi yalnız Cənub ştatları ilə məhdudlaşdırmaqla tədricən aradan qaldırmaq idi. Linkoln inanırdı ki, bu halda köləlik “yavaş, lakin qaçılmaz şəkildə” məhv olacaq.
Linkoln və digər abolisyonistlər 1854-cü ilin noyabrında kansaslıların Konqresə köləliyə tərəfdar bir namizədi seçməsindən məyus oldular. Sonrakı illərdə Linkolnun siyasi karyerası yüksəlişə keçdikcə, o tez-tez Kanzas-Nebraska Aktına və Kanzasın kölə ştatına çevrilməsinin “zorakılıqla doğulmuş, zorakılıqla qəbul edilmiş, zorakılıqla qorunan və zorakılıqla icra edilən” bir proses olduğuna istinad edirdi.
Linkoln Kanzasda köləliyə qarşı aktiv mübarizəsini davam etdirdi və bu ərazidə abolisyonist namizədlərə maddi dəstək toplamağa kömək etdi. Eyni zamanda hüquq fəaliyyətini davam etdirərək 1859-cu ildə ABŞ Senatına namizədliyini irəli sürdü. Demokrat Stiven Duqlasa məğlub olsa da, Linkoln milli siyasətdə tanınmağa başladı və Şimalda, eləcə də ölkə boyu köləliyə qarşı çıxanlardan böyük dəstək qazandı. Məhz bu seçici kütlə 1860-cı ildə onun prezident seçilməsində mühüm rol oynadı.