BAKI,AzerVoice
31 dekabr 1999-cu ildə ABŞ, Torrijos–Karter müqavilələrinə uyğun olaraq Panama kanalının idarəçiliyini rəsmi şəkildə Panamaya təhvil verdi. Bununla da strateji su yolu ilk dəfə Panamanın nəzarətinə keçdi. Atlantik okeanı ilə Sakit okeanı birləşdirən 50 millik kanalın təhvil verilməsi ölkədə böyük izdihamla qeyd olundu. Kanal 15 avqust 1914-cü ildə SS Arcon adlı gəminin keçidi ilə rəsmi olaraq açılmışdı və o vaxtdan etibarən bir milyondan çox gəmi bu yoldan istifadə edib.
Atlantikdən Sakit okeana qısa yol tapmaq ideyası XVI əsrin əvvəllərində Mərkəzi Amerikaya səfər edən kəşfiyyatçılardan yaranmışdı.
Müxtəlif layihələr hazırlandı, lakin heç biri reallaşmadı. ABŞ-ın kanal tikintisinə marağı isə ölkənin qərbə doğru genişlənməsi və 1848-ci ildə baş verən Kaliforniya qızıl axını ilə gücləndi.
1880-ci ildə Süveyş kanalını inşa etmiş fransız sahibkarlığı Panamanın o zaman Kolumbiyaya məxsus olan ərazisində kanal tikintisinə başladı. Lakin sarı qızdırma və digər tropik xəstəliklərdən 22 minə yaxın işçi həlak oldu, işlər yarımçıq qaldı və şirkət iflas etdi. 1902-ci ildə ABŞ bu layihənin bütün hüquqlarını 40 milyon dollara satın aldı.
Prezident Teodor Ruzvelt kanalı ABŞ-ın iqtisadi və hərbi maraqları üçün həyati əhəmiyyətli hesab edirdi. 1903-cü ildə ABŞ-ın dəstəyi ilə Panama Kolumbiyadan müstəqilliyini elan etdi və Hay–Bunau-Varilla müqaviləsi imzalandı. Müqaviləyə əsasən ABŞ, kanal üçün torpaq sahəsinin əbədi icarəsi müqabilində Panamaya 10 milyon dollar və hər il 250 min dollar icarə haqqı ödəməyi öhdəsinə götürdü.