BAKI,AzerVoice
30 avqust 1918 – Moskva zavodunda çıxış etdikdən sonra Sovet lideri Vladimir Lenin Sosialist İnqilabçılar Partiyasının üzvü Fanya Kaplan tərəfindən iki dəfə atəşə tutulub. Lenin ağır yaralansa da, hücumdan sağ çıxıb. Bu sui-qəsd cəhdi bolşeviklərin siyasi rəqiblərinə qarşı kütləvi repressiyalarına səbəb olub, minlərlə insan edam edilib. Hadisə Rusiyanı daha da dərin vətəndaş müharibəsinə sürükləyib.
1870-ci ildə Vladimir İliç Ulyanov adı ilə anadan olan Lenin, 1887-ci ildə qardaşının III Aleksandra qarşı sui-qəsd cəhdinə görə edam edilməsindən sonra inqilabi hərəkatlara qoşuldu. Petroqradda hüquq təhsili aldı və marksist dairələrlə əlaqəyə girdi. 1895-ci ildə “Fəhlə sinfinin azadlığı uğrunda mübarizə ittifaqı”nı yaratdı, lakin həbs edilərək üç il Sibirə sürgün olundu.
1900-cü ildə sürgündən çıxan Lenin Avropada fəaliyyətini davam etdirdi, “Lenin” təxəllüsünü qəbul etdi. 1902-ci ildə “Nə etməli?” əsərini yazaraq Rusiyada sosializmin yalnız peşəkar inqilabçıların rəhbərliyi ilə mümkün ola biləcəyini irəli sürdü. 1903-cü ildə Rus Sosial Demokrat Fəhlə Partiyasını (RSDRP) yaratdı, lakin partiya bolşeviklər və menşeviklər olaraq parçalandı.
İnqilablar və qayıdış
1905-ci ildəki inqilab zamanı Rusiyaya qayıdan Lenin, Çarın islahat və konstitusiya vədlərinə baxmayaraq, 1907-ci ildə yenidən mühacirətə məcbur oldu. I Dünya müharibəsində imperialist dövlətləri ittiham edərək, əsgərləri silahlarını hökumətlərinə tuşlamağa çağırdı. 1917-ci ilin fevralında aclıq və etirazlarla çar hakimiyyəti yıxıldı, müvəqqəti hökumət quruldu. Almaniya Leninin ölkəyə qayıtmasına şərait yaratdı və o, “sülh, torpaq və çörək” şüarı ilə geniş xalq dəstəyi qazandı. Noyabrda bolşeviklər Petroqradda müvəqqəti hökuməti devirərək sovet hakimiyyətini elan etdilər.
Lenin qısa müddətdə dünyanın ilk marksist dövlətinin faktiki diktatoruna çevrildi. Almaniya ilə sülh müqaviləsi bağladı, sənayeni milliləşdirdi və torpaqları kəndlilərə payladı. 1918-ci ildən başlayan vətəndaş müharibəsində çar tərəfdarlarını məğlub etdi və 1922-ci ildə SSRİ-ni qurdu.
Lenin 1924-cü ilin əvvəlində vəfat etdi. Onun ölümündən sonra hakimiyyəti bolşevik inqilabçısı İosif Stalin ələ keçirdi.
