BAKI, AzerVoice

3 iyun tarixi dünya tarixində bir sıra önəmli hadisələrlə yadda qalıb. Aşağıda bu gün baş vermiş əsas hadisələrin xronoloji xülasəsini təqdim edirik:

1769 – İngiltərə Kral Donanmasının gəmisində xidmət edən Ceyms Kuk, Yeni Zelandiyanın xəritələşdirilməsinə başlamaq üçün səfərə çıxdı.

1818 – ABŞ-da ilk dəfə bir qəzetdə (Savannah Georgian) buxarla işləyən gəmi elanları yayımlandı.

1818 – Böyük Britaniyada mühacir qanunlarının sərtləşdirilməsinə dair "Aliens Act" qanunu qüvvəyə mindi.

1821 – Yunanıstanda Osmanlı İmperiyasına qarşı mübarizədə Missolonghi şəhəri üsyançıların nəzarətinə keçdi.

1832 – Parisdə ictimai anatomiya mühazirələri ilk dəfə açıq şəkildə keçirilməyə başladı.

1847 – ABŞ-da astronom Maria Mitchell kəşf etdiyi kometaya görə elm sahəsində ilk qadın mükafatını aldı.

1855 – Böyük Britaniyada dəmiryolları üzrə ilk dövlət nəzarətli hesabat Parlamentdə təqdim olundu.

1860 – İtaliyanın birləşməsi prosesində Giuseppe Garibaldi Palermo şəhərini Sardiniya Krallığına qatdı.

1861 – ABŞ Vətəndaş müharibəsi zamanı ilk hərbi balon uçuşu Vaşinqton üzərində həyata keçirildi.

1889 – Kanada Parlamenti Ottavada ilk dəfə qadın jurnalistlərin iclasları izləməsinə icazə verdi.

1904 – Fransa və Çili arasında diplomatik əlaqələr rəsmi şəkildə quruldu.

1915 – Birinci Dünya Müharibəsi zamanı Almaniyanın “U-24” sualtı qayığı İngiltərəyə məxsus “Arabic” sərnişin gəmisini batırdı.

1921 – Cənubi Afrika Respublikasında Kommunist Partiyası təsis edildi.

1928 – Çində millətçilər Nankin şəhərini ələ keçirərək, hökumətin orada yerləşdirildiyini elan etdilər.

1935 – Belçika Konqosu ərazisində ilk radio yayımı həyata keçirildi.

1940 – İkinci Dünya Müharibəsi: Almaniyanın hücumları nəticəsində Britaniya və Fransa ordularının Dunkirkdən təxliyəsi başa çatdı.

1944 – İtaliya paytaxtı Roma, İkinci Dünya Müharibəsində müttəfiqlərin nəzarətinə keçdi.

1949 – Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının simfonik orkestri SSRİ səviyyəsində ilk dəfə olaraq xarici ölkədə – İranda konsert verdi.

1950 – Fransız alimləri ilk dəfə insan bədənində radioaktiv izotopların hərəkətini müşahidə etdilər.

1959 – Sinqapurda ilk ümumi seçkilər keçirildi, Lili Chin baş nazir oldu.

1962 – Avropa Kosmos Təşkilatı qurulması üçün ilk təşəbbüslər müzakirəyə çıxarıldı.

1965 – Edvard Uayt, NASA-nın Gemini 4 missiyası çərçivəsində açıq kosmosa çıxan ilk amerikalı oldu.

1966 – SSRİ Ay orbitində musiqi siqnalı yayan ilk kosmik cihaz olan "Luna 10" missiyasını uğurla tamamladı.

1968 – ABŞ-da senator Robert F. Kennedy Los-Ancelesdə sui-qəsdə uğradı.

1971 – Şimali İrlandiyada fövqəladə vəziyyət rejimi elan olundu, Britaniya ordusu küçələrə yerləşdirildi.

1973 – Birinci neft böhranından əvvəl, Qətər və BƏƏ, OPEC-dəki kvota sisteminə qarşı birgə bəyanat yaydı.

1979 – Venesuelada prezident seçkilərində qadın namizəd seçilmək üçün əsas namizədlər arasında yer aldı – ilk dəfə.

1983 – Hindistan kosmosa peyk buraxan 7-ci ölkə oldu (INSAT-1B).

1986 – Hollivudda ilk dəfə olaraq komediya janrında animasiya film festivalı təşkil olundu.

1989 – Danimarka parlamenti eynicinsli cütlüklərin birliklərini qanuni olaraq tanıyan qanun qəbul etdi – Avropada ilk dəfə.

1990 – Moskvada Kommunist Partiyası tarixində ilk dəfə çoxpartiyalı qurultay keçirildi.

1991 – Xorvatiya müstəqilliyini elan etdi (rəsmi tanınma 1992-ci ildə baş tutdu).

1994 – Fransada Şan-Elize küçəsində metro stansiyası istifadəyə verildi.

1995 – Bosniyada sülh danışıqları nəticə vermədiyi üçün NATO təyyarələri Serb mövqelərini bombardman etdi.

1996 – Türkiyədə parlament seçkilərindən sonra Necmettin Erbakan baş nazir seçildi.

1997 – ABŞ-da ilk dəfə olaraq DNA sübutlarına əsaslanaraq 10 nəfər məhkəmə tərəfindən bəraət aldı.

1998 – ABŞ-da ilk dəfə olaraq bir dövlət məktəbində gey şagirdə qarşı zorakılıq hadisəsi böyük sosial etiraza səbəb oldu.

1999 – Hindistanda parlamentdə ilk qadın spiker seçildi – Meira Kumar.

2000 – İran prezidenti Məhəmməd Xatəmi Almaniyaya səfər etdi – iki ölkə arasında münasibətlərin istiləşməsi.

2001 – Nepalda kral ailəsinin qətliamı ilə bağlı istintaq komissiyası son hesabatını yaydı (məxfi hissələr geniş tənqid olundu).

2002 – Pakistan və Hindistan arasında Kəşmir böhranı ilə bağlı diplomatik münaqişə pik həddə çatdı.

2003 – Çexiyada Avropa İttifaqına üzvlüklə bağlı referendum keçirildi – əhali 77%-lə lehinə səs verdi.

2004 – ABŞ-ın keçmiş prezidenti Ronald Reyqan vəfat etdi.

2005 – Niderlandda konstitusiya dəyişikliyi nəticəsində millət vəkillərinin maaşları 30% azaldıldı.

2006 – Monteneqro rəsmi olaraq Serbiyadan ayrıldığını və müstəqil olduğunu bəyan etdi.

2007 – Türkiyədə qadın hüquqları ilə bağlı ilk konstitusiya düzəlişi parlamentə təqdim olundu.

2008 – Azərbaycanda rəsmi internet portalların monitorinqi üzrə ilk hesabat yayım olundu.

2009 – Fransa prezidenti Nikola Sarkozi Yaxın Şərq turuna başladı, İsrail və Fələstin liderləri ilə görüşdü.

2010 – Çində ilk dəfə olaraq kibercinayətkarlıqla bağlı milli proqram təsdiqləndi.

2011 – Almaniyada "Oberhausen" festivalında ilk dəfə türkdilli animasiya film qalib oldu.

2012 – ABŞ və Kuba arasında poçt və telefon əlaqələrinin tam bərpası ilə bağlı memorandum imzalandı.

2013 – Türkiyədə Gezi Parkı etirazları nəticəsində yüzlərlə insan saxlanıldı.

2014 – Ukraynada Petro Poroşenko prezident seçildi.

2015 – Nigeriyada prezident Muhammadu Buhari vəzifəsinin icrasına başladı.

2016 – Suriyada ABŞ dəstəyi ilə Manbij əməliyyatı başladı.

2017 – Kosovoda keçirilən parlament seçkilərində yeni partiyalar önə çıxdı, koalisiya formalaşdırılması çətinləşdi.

2018 – İspaniya parlamenti etimad səsverməsi nəticəsində baş nazir Mariano Rahoyu istefaya göndərdi.

2019 – Sudanda hərbi rejimə qarşı etirazlar zamanı onlarca nümayişçi həlak oldu.

2020 – Yeni Zelandiyada COVID-19 səbəbilə elan edilmiş fövqəladə vəziyyət ləğv edildi.

2021 – Sloveniya Aİ Şurasının rotasiya üzrə sədrliyini üzərinə götürdü.

2022 – Finlandiya və İsveçin NATO-ya üzvlüyü ilə bağlı rəsmi danışıqlar başladı.

2023 – BMT-nin iqlim hesabatında ekstremal hava hadisələrinin rekord həddə çatdığı bildirildi.

2024 – Yaponiya Ay missiyası üçün yeni robot-araşdırma modulu buraxdı.