BAKI,AzerVoice Analitik Təhlil Mərkəzi
Tramp: “İsrailin İrana hücum etməsinin qarşısını almadım” – “Xamenei ilə görüşə açığam”
ABŞ Prezidenti Donald Tramp bu gün (cümə günü) bildirib ki, İran Prezidenti Məsud Pezeşkian və ya İranın Ali Dini Lideri Ayətullah Əli Xamenei ilə görüşə açıqdır. Eyni zamanda, İsrailin İranın nüvə obyektlərinə hücum etməsinə mane olduğunu inkar edib.
ABŞ-ın “Time” jurnalına verdiyi müsahibədə Trampa “Xamenei və ya Pezeşkian ilə görüşə açıq olub-olmadığı” soruşulub. O isə “əlbəttə” cavabını verib, lakin mövzuya dair əlavə təfərrüat təqdim etməyib.
Tramp İsrailin İranın nüvə obyektlərinə hücum etməsinin
qarşısını aldığı iddialarını rədd edib:
“Bu doğru deyil. Mən onların hücum etməsinə mane olmadım. Amma bu
məsələni onlar üçün rahat hala da gətirmədim. Çünki düşünürəm ki,
hücuma ehtiyac qalmadan razılığa gəlmək mümkündür. Mən belə ümid
edirəm.”
O əlavə edib:
“Bəlkə də hücum etməyə məcbur olacağıq. Çünki İranın nüvə silahı
əldə etməsinə imkan verməyəcəyik. Lakin mən hücumu onlar üçün
asanlaşdırmadım və bu fikri rədd də etmədim. Nəticədə, bu qərarı
onların öhdəsinə buraxacaqdım. Amma mən dedim ki, hücum etməkdənsə,
razılaşma əldə etmək daha yaxşıdır.”
Tramp qeyd edib ki, İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahu
“İranla müharibəyə girə bilər”, amma ABŞ bu müharibəyə cəlb
olunmayacaq:
“Ola bilər ki, biz könüllü şəkildə bu müharibəyə daxil olaq, əgər
Tehranla razılığa gələ bilməsək. Amma əgər razılaşma alınmasa, o
zaman müharibəyə liderlik edən biz olacağıq.”
İranla danışıqlar və diplomatik cəhdlər
Trampın bu açıqlamaları İranın xarici işlər nazirinin müavini Abbas Əraqçinin bəyanatından bir neçə saat sonra gəlib. Əraqçi bildirib ki, ABŞ-la dolayısı ilə aparılan nüvə danışıqlarında irəliləyiş əldə olunması Vaşinqtonun “səmimiyyət və ciddiyyət” nümayiş etdirməsindən asılıdır.
“New York Times” qəzetinin xəbərinə görə, 2025-ci ilin may ayında İsrail İranın nüvə obyektlərinə qarşı hücuma başlamağa çox yaxın olub. Lakin Prezident Tramp bu planı rədd edərək, müzakirələrə fürsət tanımağı üstün tutub. Çünki onun administrasiyasında İranın nüvə ambisiyalarına qarşı hansı yolla cavab verilməsinə dair fikir ayrılığı yaranmışdı.
İsrailin təhlükəsizlik və siyasi dairələri hesab edir ki, bu planların üzə çıxarılması Televivin İranın “nüvə təhlükəsinə” qarşı atacağı addımlara mənfi təsir göstərə bilər.
Qeyd olunur ki, ABŞ-ın xüsusi elçisi Stiv Vitkof İranla sabah (şənbə günü) Oman Sultanlığında keçiriləcək danışıqlarda iştirak edəcək. Bu, onun üç həftə ərzində İranla üçüncü görüşü olacaq. Hazırda ABŞ məsələnin diplomatik həllini üstün tutur.
Əvvəlki görüş Roma şəhərində keçirilmişdi və tərəflər görüşün sonunda nikbinlik ifadə etsələr də, detallar barədə açıqlama verməmişdilər.
Ukrayna məsələsi
Ukrayna ilə bağlı danışan Tramp qeyd edib ki, onun fikrincə, Kiyev NATO-ya (Şimali Atlantika Alyansı) üzv ola bilməyəcək.
O əlavə edib ki, Vaşinqton Rusiya və Ukrayna ilə razılaşma əldə edildikdən sonra hər iki tərəflə ayrıca razılaşmalar imzalaya bilər.
