BAKI,AzerVoice

Yaponiyada İslamın tarixi digər yaxın ölkələrdəki uzunmüddətli mövcudluğu ilə müqayisədə nisbətən qısadır və həm tarixi, həm də hazırkı əhalinin az bir hissəsini təşkil edir. İslam Yaponiyadakı ən kiçik azlıq dinlərindən biridir və 2020-ci ilin əvvəlinə olan məlumata görə, ümumi əhalinin təxminən 0,18%-ni təşkil edirdi. Kiçik başlanğıc əhalisi səbəbindən, müsəlmanların çoxluq təşkil etdiyi ölkələrdən gələn immiqrasiya İslamı Yaponiyada faiz nisbətinə görə ən sürətlə böyüyən dinlərdən birinə çevirmişdir. Belə ki, 2010-cu ildə 110,000 olan müsəlman əhali 2019-cu ilin sonuna qədər 230,000-ə çatmışdır. Bu rəqəmlər Yaponiyanın ümumi 126 milyonluq əhalisinin içində nisbətən az olsa da, artım tempini göstərir.

19-cu əsrə qədər Yaponiyada müsəlmanların mövcudluğuna dair bəzi ayrı-ayrı hallar qeydə alınsa da, bu gün Yaponiyadakı müsəlmanların təxminən 95%-i xarici mənşəlidir, qalan 5%-i isə yerli yapon müsəlmanlardır.

Yaponiyanın 1853-cü ildə xarici dünyaya açılmasından əvvəl İslam və Yaponiya arasında müəyyən əlaqələr olmuşdur. Hətta bəzi mənbələr bu əlaqələrin 1700-cü illərə qədər uzandığını iddia edir. Yaponiyada müsəlmanların ayrı-ayrı hallarda mövcudluğu qeydə alınmışdır. İslam fəlsəfəsinin bəzi elementləri Çin və Cənub-Şərqi Asiya vasitəsilə Yaponiyaya Heian dövründən (8-12-ci əsrlər) bəri ötürülmüşdür.

Orta əsrlər və erkən müasir dövr

İslam dünyasında Yaponiyanın adı ilk dəfə fars kartoqrafı İbn Xordadbəh tərəfindən çəkilmişdir. O, Yaponiyanı "Vaqvaq torpaqları" adlandırmış və orada qızılın bolluğundan danışmışdır. Mahmud Kaşğarinin 11-ci əsrə aid atlasında isə Yaponiya İpək Yolunun şərq sərhədi kimi göstərilmişdir.

İlk tarixi qeyd edilən müsəlman diplomat 1275-ci ildə Yuan Çininin elçisi kimi Yaponiyaya göndərilən Sədr əd-Din olmuşdur. O, Yapon imperatoruna tabe olmaq barədə əmr gətirmiş, lakin edam edilmişdir. O dövrdə bir buddist rahib elçilərin edamını tənqid etmişdir.

Rəşid əd-Din Həmədaninin yazılarında da Yaponiyaya iki dəfə istinad edilib.

Ming sülaləsi dövründə Çin və Yaponiya arasında qılınc düzəltmə sənətində əlaqələr mövcud olmuş, hətta Çin generalı Lan Yu 10,000 yapon qılıncına sahib olmuşdur.

16-cı əsrdə portuqaliyalı səyyahlar Yaponiyaya səyahət edən bir ərəb müsəlman haqqında yazmışlar. O, 1555-ci ildə Malakka boğazı vasitəsilə Yaponiyaya çatmış və burada İslamı təbliğ etmişdir.

17-ci əsrdə Tailanddan gələn iranlı tacirlər Yaponiyanın Naqasaki şəhərinə ticarət məqsədilə səyahət etmişlər. 1611-ci ildə İranlı Şeyx Əhməd Tailandda yapon tacirlərin dövlət çevrilişinə cəhdinin qarşısını alaraq onları məğlub etmişdir.

Yaponiyada İslamın Müasir dövrü

1870-ci illərin sonlarında Məhəmməd Peyğəmbərin həyatı haqqında bir kitab Yapon dilinə tərcümə edilmişdir. Bu, İslamın Yaponiyada tanınmasına kömək etmişdir.

1890-cı ildə Osmanlı sultanı II Əbdülhəmid, yapon şahzadəsi Komatsu Akihitonun İstanbul səfərini qarşılıqlı salamlayaraq Yaponiyaya bir donanma göndərmişdir. Lakin bu gəmi fırtınada batmışdır.

1909-cu ildə tatar Ayaz İşaki və müsəlman yazıçı Əbdürrəşid İbrahim, Yaponiyada ilk etnik yapon müsəlmanını – Kotaro Yamaokanı İslama dəvət etmişlər. O, Hindistanda müsəlman olmuş və Ömər Yamaoka adını qəbul etmişdir. Yamaoka həmçinin Həccə gedən ilk yapon olmuşdur.

1930-cu illərdə İslam Yaponiyada siyasi və intellektual dairələrdə maraqla qarşılanmış, Böyük Yaponiya Müsəlmanlar Cəmiyyəti (Dai Nihon Kaikyō Kyōkai) yaradılmışdır. 1935-ci ildə ilk məscid – Kobe Məscidi açılmışdır. 1938-ci ildə isə Tokio məscidi istifadəyə verilmişdir.

İkinci Dünya Müharibəsindən sonra

1941-ci ildə Tokioda məscidin açılmasına sponsorluq edən şəxslər, Yaponiyada cəmi 600 müsəlmanın olduğunu və onlardan yalnız 3-4-nün yerli yapon olduğunu bildirmişdilər.

1953-cü ildə Yaponiyada ilk rəsmi müsəlman təşkilatı – Yaponiya Müsəlman Assosiasiyası yaradılmışdır. Onun ikinci rəhbəri Umar Mita olmuşdur.

1980-ci illərin iqtisadi yüksəlişi Yaponiyaya müsəlman ölkələrindən işçi miqrasiyasını artırmışdır. Hazırda yapon universitetlərində müsəlman tələbə birlikləri mövcuddur.

Demoqrafiya

1941-ci ildə Yaponiyada cəmi 600 müsəlman qeydə alınmışdı. 1982-ci ilə qədər bu say 30,000-ə çatmışdı ki, onların da yarısı yerli idi. 2010-cu ilə olan məlumata görə, Yaponiyada təxminən 185,000 müsəlman vardı. 2019-cu ildə isə bu say 230,000-ə yüksəlmişdir.

Hal-hazırda Yaponiyada 110-dan çox məscid fəaliyyət göstərir. İlk Əhmədiyyə məscidi 2015-ci ildə açılmışdır.

Yaponiyadakı Müsılmanların Problemləri və çətinlikləri

Müsəlman Qəbiristanlıqları

Yaponiyada dəfn ənənələri əsasən kremasiya üzərində qurulmuşdur. Müsəlmanların torpaqda dəfn olunması isə İslamda vacib sayılır. Yaponiyada cəmi 10 müsəlman qəbiristanlığı var. Bunlar arasında:

• Yawara Müsəlman Qəbiristanlığı (İbaraki)
• Yamanashi Müsəlman Qəbiristanlığı (Yamanashi)
• Şimizu İslam Qəbiristanlığı (Şizuoka)
• Yoichi Qəbiristanlığı (Hokkaydo)
• Tama Müsəlman Qəbiristanlığı (Tokio)
• Kobe Xarici Qəbiristanlığı (Hyogo)
• Haşimoto Müsəlman Qəbiristanlığı (Vakayama)

Lakin Kyushu bölgəsində müsəlman qəbiristanlığı yoxdur. Yeni qəbiristanlıq layihələri ictimai etirazlarla qarşılaşmışdır.