BAKI, AzerVoice, Fərid Mikayılov
Yeni aparılan araşdırma, Aralıq dənizi tipli pəhrizin demans (ağıl zəifləməsi) riskini azaltdığını və yaddaş zəifləməsini ləngitdiyini ortaya qoyub. Tədqiqat xüsusilə genetik risk daşıyan şəxslərdə bu təsirin daha güclü ola biləcəyini göstərir.
Demansın genetik, həyat tərzi və ətraf mühit amillərinin birgə təsirindən qaynaqlandığı qəbul edilir. Ən güclü genetik risk amillərindən biri isə APOE4 gen variantıdır. Bu genin bir nüsxəsini daşıyanlarda Alzheimer riski üç dəfə, iki nüsxəsini daşıyanlarda isə 12 dəfəyədək yüksəlir.
Lakin Nature Medicine jurnalında dərc edilən yeni araşdırma göstərir ki, həyat tərzi seçimi belə yüksək risk faktorunun qarşısını alaraq demansa yoluxma ehtimalını əhəmiyyətli dərəcədə azalda bilər. ABŞ-lı alimlər 30 il ərzində 4 200-dən çox qadının və 1 500-ə yaxın kişinin qidalanma vərdişlərini, qan nümunələrini, genetik məlumatlarını və yaddaş testlərini izləyiblər.
Tərəvəz, meyvə, qoz-fındıq və tam taxıllarla zəngin, qırmızı və emal olunmuş ətin isə az olduğu Aralıq dənizi pəhrizinə əməl edənlərdə demansa tutulma ehtimalı xeyli aşağı olub. Bundan başqa, yaddaş zəifləməsinin sürəti də yavaşlayıb. Ən güclü faydalar APOE4 geninin iki nüsxəsini daşıyan şəxslərdə qeydə alınıb.
Alimlər qeyd edirlər ki, araşdırma əsasən yaxşı təhsilli və Avropa mənşəli şəxslər arasında aparılıb. Buna görə də nəticələrin daha geniş və müxtəlif qruplarda təsdiqlənməsinə ehtiyac var.
Mütəxəssislər gələcəkdə genetik və metabolit testlərinin tibbi qiymətləndirmələrdə daha çox istifadə ediləcəyini, həmçinin pəhriz vasitəsilə müəyyən metabolitlərin hədəflənməsinin şəxsi müdafiə üsulu kimi tətbiq edilə biləcəyini istisna etmirlər.
