BAKI,AzerVoice Analitik Təhlil Mərkəzi
ABŞ tərəfindən tətbiq edilən son sanksiyalar paketi İraq siyasi dairələrində geniş müzakirələrə səbəb olub. Xüsusilə “Həşd əş-Şaabi” Təşkilatının iqtisadi qolu sayılan “əl-Mühəndis” Dövlət Şirkətinin sanksiya siyahısına salınması, ölkənin əsas şiə siyasi güclərindən biri olan Koordinasiya Çərçivəsi qüvvələrinin ciddi narazılığına gətirib çıxarıb. Bu qüvvələr Vaşinqtonun addımını İraqın suverenliyinə və milli institutlarına birbaşa müdaxilə kimi qiymətləndirirlər.
Koordinasiya Çərçivəsinin üzvü, deputat Muxtar Musəvi kürd mənşəli “Şəfəq Nyuz” portalına verdiyi açıqlamada bu sanksiyaları “diplomatik hədləri aşan” və “İraqın daxili işlərinə açıq müdaxilə” kimi dəyərləndirib. O bildirib ki, “əl-Mühəndis” şirkətinə qarşı tətbiq edilən sanksiyalar Həşd əş-Şəbi və onun iqtisadi institutlarını zəiflətmək məqsədi daşıyır. Musəvi bunu “ölkənin yenidən qurulmasında və yerli iqtisadiyyatın canlanmasında mühüm rol oynayan milli dayaqlara zərbə” adlandırıb.
Deputat şirkəti müdafiə edərək qeyd edib ki, o, xüsusilə terrorla mübarizə dövründə zərər görmüş bölgələrdə infrastruktur və xidmət layihələrinin icrasında mühüm rol oynayıb, minlərlə iraqlıya iş imkanı yaradıb. “Bu şirkətə zərbə vurmaq yalnız bir qurumu deyil, bütövlükdə vətəndaşların rifahını və iqtisadi inkişaf prosesini hədəfə almaq deməkdir,” – deyə o əlavə edib.
Musəvi həmçinin ABŞ Maliyyə Nazirliyinin əsaslandırmalarını “qanuni sübutlardan məhrum” adlandıraraq, Vaşinqtonun İraqa qarşı siyasi təzyiq və diktə siyasətini davam etdirdiyini vurğulayıb. O, Bağdad hökumətini rəsmi etiraz addımları atmağa, ABŞ səfirliyinin məsul şəxslərinə etiraz notasının təqdim edilməsinə və Xarici İşlər Nazirliyinin yerli şirkətləri mümkün nəticələrdən qorumaq üçün diplomatik təşəbbüslərlə çıxış etməsinə çağırıb.
Analitiklər hesab edirlər ki, bu sanksiyalar həm də İranda dəstəklənən silahlı qruplara və onlarla əlaqəli siyasi partiyalara ciddi zərbə vuracaq. Bu vəziyyət İraq hökumətini çətin vəziyyətdə qoyur - bir tərəfdən Tehranla yaxın qüvvələrin təzyiqi, digər tərəfdən ABŞ-la balanslı münasibətlərin qorunması zərurəti.
Sanksiyaların sərt reaksiyaya səbəb olması, müşahidəçilərə görə, ABŞ-ın “Həşd əş-Şaabi” ilə əlaqəli strukturlara qarşı daha geniş kampaniyasının başlanğıcı ola bilər. Vaşinqton bu addımları “korrupsiya şəbəkələrinin dağıdılması və silahlı qruplaşmaların iqtisadi təsirinin azaldılması” siyasətinin bir hissəsi kimi təqdim edir. Lakin iraqlı siyasətçilər bunun əslində İran–ABŞ rəqabətinin bir parçası olduğunu və İraqın bu geosiyasi toqquşmada vasitəyə çevrildiyini vurğulayırlar.
ABŞ Maliyyə Nazirliyi ötən cümə axşamı verdiyi bəyanatda, İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusu (SEPAH) və “Kataib Hizbullah” üçün qanunsuz fəaliyyətləri asanlaşdıran bir sıra şəxsləri və şirkətləri sanksiya siyahısına daxil etdiyini açıqlayıb. Onların arasında “əl-Mühəndis” Dövlət Şirkəti də var. Şirkət ABŞ-ın 13224 saylı fərmanı (terrorizmin maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizə haqqında) çərçivəsində cəzalandırılıb.
Bəyanata görə, şirkət “Kataib Hizbullah” tərəfindən hökumət müqavilələrini və maliyyə vəsaitlərini gizlətmək üçün iqtisadi örtük kimi istifadə olunub. Şirkət vasitəsilə “Bəldənə Kənd Təsərrüfatı İnvestisiyaları” adlı kommersiya qurumuna vəsait ötürülərək silah qaçaqmalçılığı və hərbi fəaliyyətlər maliyyələşdirilib.
Sanksiyalarda “Kataib Hizbullah” liderlərindən biri sayılan Əbdüləziz Məhəmmədavi (Əbu Fədk) və bir neçə tanınmış iş adamı da yer alıb. Onlardan Əli Məhəmməd Qulam Hüseyn Ənsari İranla əlaqəli qruplara maliyyə ötürməkdə, həmçinin “Əsaib Əhlul-Haqq” təşkilatına vəsait yönləndirməkdə ittiham olunur.
ABŞ tərəfi həmçinin bəzi maliyyə qurumlarının saxta sənədlər, qeyri-qanuni dollar əməliyyatları və genişmiqyaslı pul yuyulması fəaliyyəti ilə məşğul olduğunu qeyd edib.
Bundan əlavə, Əli və Əqil Müftən Xəfif əl-Beydani qardaşlarının rəhbərlik etdiyi bank da sanksiya siyahısına daxil edilib. Onlara İnqilab Keşikçiləri ilə əlaqələr, neft və narkotik qaçaqmalçılığı ittihamları yönəlib.
Bəyanatda “Kataib Hizbullah”ın SEPAH ilə koordinasiyada İraqda casus şəbəkələri yaratdığı, ABŞ qüvvələrinin hərəkətlərini izləmək üçün məlumat toplayan strukturlar formalaşdırdığı da bildirilib.
Belə bir şəraitdə Bağdad hökuməti mürəkkəb vəziyyətdə qalıb: bir tərəfdə Tehranla yaxın qrupların təzyiqi, digər tərəfdə isə Vaşinqtonla münasibətləri qorumaq zərurəti. Analitiklərin fikrincə, İraq rəhbərliyi anti-Amerika eskalasiyasına qoşulmaqdan çəkinir, çünki bu, ölkənin iqtisadi və diplomatik maraqlarına zərər vura bilər.