BAKI,AzerVoice

Səddam Hüseyn 28 aprel 1937-ci ildə İraqın Tikrit şəhəri yaxınlığındakı Əl-Auca kəndində anadan olub. Bəzi mənbələr onun doğum tarixini 1 iyul 1939-cu il kimi göstərir. Atası Səddam doğulmazdan əvvəl vəfat etmiş, anası Sabha Tulfah ona "Səddam" (ərəbcədə "müqavimət göstərən") adını vermişdir. Səddamı əmisi Xeyrallah Tulfah böyütmüşdür. Xeyrallah İraq ordusunda zabit olmuş, 1941-ci ildə İngiltərə-İraq müharibəsində iştirak etmiş və sonradan 5 il həbs cəzası almışdır.

Təhsil və Siyasi Fəaliyyətə Başlanğıc

1947-ci ildə Xeyrallah Tikritə qayıdaraq Səddamın təhsil almasına şərait yaratdı. Əmisi ona ərəb millətçiliyi ideyalarını aşılamış və siyasi baxışlarının formalaşmasında mühüm rol oynamışdır. 1955-ci ildə Bağdada köçən Səddam burada orta məktəbi tamamlamış və siyasi fəaliyyətə qoşulmuşdur. 1957-ci ildə BƏƏS Partiyasına qoşulan Səddam, 1959-cu ildə Əbdül Kərim Qasıma qarşı uğursuz sui-qəsd cəhdində iştirak etmiş və sonra Suriya və Misirə mühacirət etmişdir.

İraqda Hakimiyyətə Gəlişi

1963-cü ildə BƏƏS Partiyasının çevrilişindən sonra Səddam İraqa qayıtdı, lakin partiyadaxili çəkişmələr səbəbindən qısa müddətdə axtarışa verildi. 1968-ci ilin iyulunda BƏƏS Partiyası yenidən hakimiyyətə gəldi. Əhməd Həsən əl-Bəkrin rəhbərliyi ilə İnqilab Komandanlığı Şurası yaradıldı və Səddam Hüseyn dövlətin ikinci adamı oldu. O, təhlükəsizlik orqanlarına nəzarəti ələ keçirərək müxalifətə qarşı sərt tədbirlər həyata keçirdi.

Prezidentlik Dövrü

1979-cu ildə Səddam Hüseyn rəsmən İraq prezidenti oldu. İlk illərində neft gəlirlərindən istifadə edərək iqtisadi islahatlar həyata keçirdi, təhsil və səhiyyə sistemini gücləndirdi. Lakin siyasi müxalifətə qarşı amansız təzyiqlər davam etdi. 1980-ci ildə İranla sərhəd mübahisələri və geosiyasi gərginlik nəticəsində İran-İraq müharibəsi başladı. Müharibə 1988-ci ildə status-kvo ilə başa çatsa da, hər iki tərəf böyük itkilər verdi.

Küveytin İşğalı və Beynəlxalq İzolyasiya

1990-cı ildə İraqın Küveytə hücumu beynəlxalq ictimaiyyətin qəzəbinə səbəb oldu. ABŞ və müttəfiqlərinin hərbi əməliyyatı nəticəsində İraq ordusu məğlub edildi. BMT sanksiyaları ölkənin iqtisadiyyatını çökdürdü. 1990-cı illər ərzində Səddam daxili təzyiqlərə qarşı mübarizə apardı, lakin rejimi getdikcə zəiflədi.

2003-cü ildə Rejimin Sonu və Edamı

2003-cü ildə ABŞ-ın rəhbərlik etdiyi koalisiya İraqa daxil olaraq Səddam Hüseynin hakimiyyətini devirdi. Səddam 2003-cü ilin dekabrında ələ keçirildi və 2006-cı ilin dekabrında edam edildi. Onun ölümü İraq tarixində bir dövrün sonu hesab edilir.

Səddam Hüseynin hakimiyyəti İraq üçün həm iqtisadi yüksəliş, həm də faciəvi müharibələr dövrü ilə yadda qalmışdır. Onun sərt idarəetməsi, bölgədəki siyasi balansı dəyişdirmiş və Yaxın Şərqin tarixində silinməz iz qoymuşdur.