BAKI, AzerVoice, Nailə Babazadə
Mübahisəli araşdırmaçı Qraham Henkok Keops Piramidi haqqında yeni və qalmaqallı iddia ilə çıxış edib. Onun fikrincə, Giza yaylasındakı məşhur piramida 4.500 il deyil, 12.500 il əvvəl, indiyə qədər tanınmayan qədim bir sivilizasiya tərəfindən inşa olunub. Misirin aparıcı arxeoloqları isə bu iddianı elmi əsası olmayan bir nəzəriyyə adlandırıblar.
Henkok belə hesab edir ki, qədim misirlilər bu tikilini sonradan miras alaraq müəyyən hissələrini tamamlayıblar:
"Mısırlılar mövcud olanı bərpa etdilər, amma əsas struktur çox daha əvvələ aiddir."
Sfenks və yağış eroziyası arqumenti
Araşdırmaçının əsas arqumentlərindən biri Böyük Sfenksin üzərindəki eroziya izləridir. Onun fikrincə, bu izlər yalnız min illərlə davam edən intensiv yağış nəticəsində yarana bilərdi. Belə yağışlar isə yalnız Buz dövrünün sonunda – təxminən 12.500 il əvvəl baş verib.
“4.500 il əvvəl Giza yaylasında belə bir yağış səviyyəsi olmayıb,” – deyə Henkok bildirir.
Dr. Zahi Hawass: “Bu iddialar elmi deyil”
Misirin tanınmış arxeoloqlarından biri, Dr. Zahi Hawass bu fikirlərə sərt reaksiya verib. Daily Mail-ə danışan Hawass Henkokun iddialarını "əsassız və elmdən uzaq" adlandırıb:
“Əgər biri bu piramidi 12.000 il əvvəl tikibsə, buna dair niyə heç bir sübut yoxdur?”
Dr. Hawass 50 ildir Giza bölgəsində arxeoloji qazıntılar apardıqlarını və bütün tapıntıların eramızdan əvvəl 2600-cü illərə – IV Sülalə dövrünə aid olduğunu deyib.
“Zep Tepi” və Orion bürcü nəzəriyyəsi
Henkokun başqa bir nəzəriyyəsi isə Misir mifologiyasındakı "Zep Tepi" – yəni "İlk Zaman" anlayışına əsaslanır. Onun sözlərinə görə, bu dövr də 12.500 il əvvələ təsadüf edir və piramidaların Orion bürcünə uyğun hizalanması da bu tarixi dəstəkləyir.
“O vaxt Orionun kəməri piramidalarla mükəmməl uyğunluq təşkil edirdi, Sfenks isə Leo bürcünə baxırdı,” – deyə Henkok əlavə edib.
Ən güclü sübut: Mererin papirusları
Dr. Hawass isə bu iddialara cavab olaraq, 2013-cü ildə Vadi El-Carf bölgəsində tapılan məşhur Mererin papiruslarını əsas sübut kimi göstərib. Burada, Xufunun tapşırığı ilə çalışan Mererin daş karxanasından Tura daşlarını çıxarıb, Nil vasitəsilə tikinti sahəsinə daşıdığı ətraflı şəkildə təsvir olunur.
“Epipaleolitik dövrdə insanlar bu cür nəhəng tikililər inşa edə bilməzdilər,” – deyə arxeoloq əlavə edib.
Məzarsız piramidalar və suallar
Henkok həmçinin, Keops Piramidində və digər yüzlərlə piramidada heç bir firon məzarının tapılmadığını iddia edib. Onun sözlərinə görə, bu boşluqlar sadəcə məzar soyğunçuluğu ilə izah edilə bilməz. “Keops Piramidi ilk dəfə ərəb xəlifəsi Ma’mun tərəfindən açıldıqda tamamilə boş idi,” – deyə əlavə edib.
Elm və şübhələr arasında mübahisə
Qraham Henkokun nəzəriyyələri arxeologiya dairəsində həm maraq, həm də tənqid doğurur. Onu dəstəkləyənlər tarix yazımının dogmalardan uzaq olmalı olduğunu iddia edirlər. Amma mütəxəssislər xəbərdarlıq edir ki, elmi sübutlara əsaslanmayan bu cür nəzəriyyələr cəmiyyəti çaşdıra bilər.
Tarixin sirləri, xüsusilə Giza Piramidaları kimi simvolik abidələr ətrafında uzun müddət müzakirə mövzusu olaraq qalacaq kimi görünür.