BAKI, AzerVoice, Azər Hüseynov Tarixçi, İstanbul Zaim Universitetinin Tarix və Mədəniyyət Bölümü Doktorantı, Qafqaz Etno-Sosial Araşdırmalar Mərkəzinin eksperti, xüsusi olaraq AzerVoice üçün.
Salam aleykum əziz və dəyərli insanlar. Allah məni də, sizi də, mənim əhlimi, sizin əhlinizi də iki dünyada məsud eləsin.
Bir nəfərin belə doğru yola gəlməsinə səbəb olmaq
Bu çox gözəl bir nemətdir. Rəsulullah Əli kərrəmallaha bir nəfərin sənin vasitən ilə doğru yola gəlməsi üzərinə günəş doğan hər şeydən xeyirlidir demişdi. Rəvayətin başqa variantı da vardır. Amma önəmli olan doğru yol anlayışıdır. Nədir bu doğru yol?
Sənə haradan gəldiyini izah edir. Və deyir:
Bəqərə surəsi, 28-ci ayə
﴿كَيْفَ تَكْفُرُونَ بِاللَّهِ وَكُنتُمْ أَمْوَاتًا فَأَحْيَاكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ ثُمَّ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ﴾
“Allahı necə inkar edirsiniz? Halbuki siz ölü idiniz, O sizi diriltdi; sonra sizi öldürəcək, sonra yenidən dirildəcək, sonra da Ona qaytarılacaqsınız.”
Sonra dünya və axirət arasında necə düzgün tarazlıq saxlamaq lazımdır onu sənə öyrədir və deyir :
Qasas surəsi, 77-ci ayə:
﴿وَابْتَغِ فِيمَا آتَاكَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ وَلَا تَنسَ نَصِيبَكَ مِنَ الدُّنْيَا وَأَحْسِنْ كَمَا أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَيْكَ وَلَا تَبْغِ الْفَسَادَ فِي الْأَرْضِ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ
“Allahın sənə verdiyi nemətlərlə Axirət yurdunu qazanmağa çalış, dünyadan olan nəsibini də unutma. Allahın sənə yaxşılıq etdiyi kimi sən də (insanlara) yaxşılıq et. Yer üzündə fəsad (fitnə və pozğunluq) törətmə. Şübhəsiz ki, Allah fəsad törədənləri sevməz.”
Bəli, ilk öncə axirəti qazanmağa çalış, sonra isə təbii ki, dolanmalısan, yaşamalısan dünyadan nəsibini unutma. Amma bu zaman da axirət öndə olsun. Oğurlama, haram yemə, yetimin malına göz dikmə, hiylə eləmə. Axı Allah sənə ihsan elədi. Verdi və verdiyində səxavətli davrandı. Elə isə sən də ihsan elə. İnsanı bol olan Allahdan bol istəyirsənsə dayanma və axirətə yatırım elə. Onu da edərkən qəti şəkildə aşağıda olan düsturu unutma:
Bəqərə 2:264
﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُم بِالْمَنِّ وَالْأَذَىٰ كَالَّذِي يُنفِقُ مَالَهُ رِئَاءَ النَّاسِ وَلَا يُؤْمِنُ بِاللَّـهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ۚ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَيْهِ تُرَابٌ فَأَصَابَهُ وَابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلْدًا ۖ لَا يَقْدِرُونَ عَلَىٰ شَيْءٍ مِّمَّا كَسَبُوا ۗ وَاللَّـهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ﴾
“Ey iman gətirənlər! Sədəqələrinizi minnət və əziyyətlə puç etməyin; malını yalnız insanlara göstərmək üçün verən və Allaha və Axirət gününə inanmayan kimsə kimi olmayın. Onun misalı üstündə toz olan hamar bir qaya kimidir; üstünə güclü yağış yağdıqda onu çılpaq vəziyyətə salır. Onlar qazandıqlarından heç bir şeyə sahib ola bilməzlər. Allah kafir qövmə hidayət verməz.”
Bu düstur ilə yaşayan insan artıq doğru yolu tapmışdır.
Sonra isə qismət etsə Uca Allah üçlü formul haqqında yazacam:
İbadət, Təqva və İtaət