BAKI, AzerVoice

Fransa, Böyük Britaniya və Almaniya avqustun sonunadək İranla nüvə sazişi üzrə irəliləyiş əldə olunmazsa, bu ölkəyə qarşı sərt BMT sanksiyalarının bərpasına razılıq verib.

AzerVoice xəbər verir ki, üç Avropa ölkəsinin BMT-dəki səfirləri bu məsələni müzakirə etmək üçün çərşənbə axşamı Almaniyanın BMT-dəki daimi nümayəndəliyində görüşüblər.

Məsələ bazar ertəsi ABŞ Dövlət katibi Marko Rubio ilə Fransa, Böyük Britaniya və Almaniyanın xarici işlər nazirləri arasında keçirilən telefon danışığında da müzakirə olunub. ABŞ rəsmilərinə görə, danışığın əsas mövzusu İranın nüvə silahı əldə etməsinin qarşısının alınması olub.

Qeyd edək ki, Böyük Britaniya, Fransa və Almaniya 2015-ci ildə İranla imzalanmış nüvə sazişinin əsas tərəflərindəndir. Sazişə əsasən, Tehranın nüvə proqramına nəzarət və məhdudiyyətlər müqabilində ona qarşı tətbiq olunan iqtisadi sanksiyalar aradan qaldırılmışdı. Lakin Donald Tramp bu razılaşmanın “yetərincə sərt olmadığını” əsas gətirərək, ölkəsini sazişdən çıxarmışdı.

Sazişin tərkib hissəsi olan və “snapback” adlandırılan mexanizmə əsasən, əgər İran öhdəliklərinə əməl etməzsə, iştirakçı ölkələrdən biri tərəfindən BMT sanksiyalarının avtomatik bərpası tələb oluna bilər.

İranın xarici işlər naziri Abbas Ərakçi son günlərdəki açıqlamalarında Tehranın ABŞ-la nüvə danışıqlarının bərpasına açıq olduğunu bildirib. Lakin o, bunun üçün İsrail və ABŞ-ın İranın nüvə obyektlərinə hücumlarını təkrarlamayacağına dair zəmanət tələb edir. Ərakçi bu hücumların diplomatik həll yolunu daha da çətinləşdirdiyini vurğulayıb.

İyunun əvvəlində İsrailin və ABŞ-ın İrana qarşı həyata keçirdiyi hava zərbələrindən öncə Vaşinqton və Tehran arasında bir neçə danışıqlar raundu keçirilmişdi. ABŞ prezidenti Donald Tramp və onun Yaxın Şərq üzrə xüsusi nümayəndəsi Stiv Vitkoff ötən həftə bəyan etmişdilər ki, danışıqlar tezliklə bərpa olunacaq.

İran Prezidenti Məsud Pezeşkian isə ötən həftə bildirib ki, ABŞ-ın hava zərbələri ölkənin nüvə obyektlərinə ciddi ziyan vurub və İran hələ də həmin obyektlərə daxil olaraq dağıntıların miqyasını müəyyən edə bilməyib. Bu səbəbdən İran Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi (MAQATE) ilə əməkdaşlığı dayandırdığını elan edib.