BAKI, AzerVoice
20 May tarixi dünya tarixində bir sıra önəmli hadisələrlə yadda qalıb. Aşağıda bu gün baş vermiş əsas hadisələrin xronoloji xülasəsini təqdim edirik:
1498 - Portuqaliyalı səyyah Vasco da Gama Hindistana çataraq Avropadan Hind okeanına dəniz yolu ilə gedən ilk avropalı oldu.
1873 - Amerikalı Levi Strauss və Jacob Davis, mavi cins şalvarın patentini aldılar. Bu, denim geyim sənayesinin başlanğıcı oldu.
1927 - Amerikalı pilot Charles Lindbergh, "Spirit of St. Louis" adlı təyyarəsi ilə Nyu-Yorkdan Parisə ilk təkbaşına və fasiləsiz transatlantik uçuşuna başladı.
1932 - Amelia Earhart, Atlantik okeanını təkbaşına keçən ilk qadın pilot oldu.
1969 - ABŞ-da ilk dəfə olaraq "Apollo 10" missiyası Ay ətrafında dövrə vuraraq Ay səthinə eniş üçün sınaq uçuşu həyata keçirdi.
1970 - Braziliya milli futbol komandası 1970-ci il dünya çempionatında ardıcıl qələbələr seriyasına başladı və turnir boyu əsas favoritə çevrildi. May ayı ərzində hazırlıq oyunları və ictimai dəstək böyük rezonans doğururdu.
1971 - Çili Prezidenti Salvador Allende ölkədə sosialist islahatlarını genişləndirməyə davam edirdi. Bu dövrdə torpaq islahatları və milli mülkləşdirmə tədbirləri daha da geniş vüsət aldı.
1972 - Kamerunda keçirilən referendumda federal sistem ləğv olundu və unitar dövlət quruluşu qəbul edildi. Bu gün Kamerunda "Milli Birlik Günü" kimi qeyd olunur.
1973 - Watergate qalmaqalı çərçivəsində ABŞ Senatında rəsmi istintaq iclasları başladı. Prezident Niksonun məxfi dinləmə cihazlarından istifadə etdiyinə dair dəlillər araşdırılırdı.
1975 - Vyetnam müharibəsinin sonu: ABŞ və Cənubi Vyetnam qüvvələri Sayqondan sonuncu təxliyə əməliyyatlarını başa çatdırdılar. Kommunist qüvvələr şəhəri tam ələ keçirdi.
1976 - Çin Xalq Respublikasında “Mədəni İnqilab”ın son mərhələləri idi. Mao Zedongun rəhbərliyində son siyasi repressiyalar müşahidə olunurdu.
1977 - Parisdəki məşhur “Orient Express” qatarı son dəfə fəaliyyət göstərdi. Bu hadisə Avropa dəmir yolu tarixində mühüm mərhələnin sonu kimi yadda qaldı.
1978 - İtaliyanın Keçmiş baş nazir Aldo Moronun cəsədi 20 may tarixində Roma şəhərində tapıldı. O, "Qırmızı Briqadalar" adlı solçu terrorçu qruplaşma tərəfindən oğurlanaraq öldürülmüşdü.
1979 - PKK-nın ilk silahlı fəaliyyətləri bu dövrdə qeydə alınmağa başladı. Həmçinin, siyasi qətllər və partlayışlar ölkədə qeyri-sabitliyi artırdı.
1981 - Fransa prezidenti Fransua Mitterran sol təmayüllü ilk prezident kimi vəzifəyə başladı. Onun rəhbərliyi dövründə sosial islahatlar və milli maraqlara yönəlik iqtisadi proqramlar tətbiq edildi.
1982 - Folklend Müharibəsi: Böyük Britaniya ilə Argentina arasında baş verən müharibə davam edirdi. 20 may 1982-ci il tarixinə yaxın günlərdə hərbi qarşıdurmalar xüsusilə Cənubi Atlantikdə intensivləşdi.
1983 - Livanda ABŞ səfirliyinə qarşı intiharçı hücumu nəticəsində 63 nəfər həyatını itirdi.
1990 - Rumıniyada ilk azad prezident seçkiləri keçirildi. Bu, Çauşeskunun devrilməsindən sonra ölkədə demokratik sistemə keçid üçün mühüm addım idi.
2002 - Şərqi Timor, İndoneziyadan müstəqilliyini elan edərək dünyanın ən yeni suveren dövləti oldu.
2003 - İraq müharibəsindən sonra ABŞ-ın rəhbərlik etdiyi koalisiya qüvvələri Bağdad və digər şəhərlərdə sabitliyi təmin etməyə çalışırdı. İraq daxilində xaos, talan və silahlı müqavimət artıq özünü göstərməyə başlamışdı.
2005 - Çin və Tayvan arasında gərgin münasibətlər fonunda diplomatik əlaqələrin yumşaldılmasına dair ilk siqnallar verilməyə başlandı. Bu günlərdə Tayvanda Çin qarşıtı mitinqlər keçirilirdi.
2006 - Monteneqroda müstəqillik referendumu keçirildi. 20 may tarixində keçirilən referendumda əhalinin əksəriyyəti Serbiyadan ayrılmağa səs verdi. Bu, Balkanlarda yeni bir dövləti formalaşdıran prosesin başlanğıcı oldu.
2007 - ABŞ və İran arasında 27 ildən sonra ilk rəsmi diplomatik təmaslar baş verdi. Bağdadda keçirilən görüşdə İraqın gələcəyi əsas müzakirə mövzusu idi.
2009 - Şri Lankada 26 il davam edən vətəndaş müharibəsi rəsmi olaraq sona çatdı. 20 mayda hökumət Tamil Pələngləri lideri Prabhakaranın öldürüldüyünü açıqladı.
2010 - Bangkokda "Qırmızı köynəklər" hərəkatı ilə hökumət arasında iğtişaşların pik həddi yaşandı. Ordu şəhərin mərkəzinə daxil oldu və nümayişçiləri zorla dağıtdı. Onlarla insan həyatını itirdi.
2011 - ABŞ-da prezident Barak Obama İrlandiyaya rəsmi səfər etdi. Bu, onun prezidentliyi dövründəki ilk İrlandiya səfəri idi və tarixi əlaqələrin gücləndirilməsi məqsədi daşıyırdı.
2012 - Yaponiya, 42 il sonra ilk dəfə olaraq nüvə enerjisindən istifadə etmədən enerji təminatını həyata keçirdi.
2013 - İraqda bir sıra terror hücumları nəticəsində 133 nəfər öldü, 283 nəfər yaralandı.
2014 - Nigeriyanın Jos şəhərində iki partlayış nəticəsində 118 nəfər öldü.
2015 - İŞİD Suriyanın Palmira şəhərini ələ keçirdi, bu da UNESCO-nun Dünya İrsi siyahısında olan tarixi abidələrin təhlükə altında qalmasına səbəb oldu.
2016 - İsrail ordusu Qəzza zolağında tank atəşi ilə bir fələstinli qadını öldürdü, bir nəfəri yaraladı.
2017 - ABŞ prezidenti Donald Trump ilk xarici səfərinə başlayaraq Səudiyyə Ərəbistanına getdi.
2019 - Google Huawei ilə əməkdaşlığını dayandırdı, bu da texnologiya sektorunda böyük rezonans doğurdu.
2020 - ÜST COVID-19 pandemiyası zamanı bir gündə ən yüksək yoluxma sayını – 106,000 yeni hal – qeydə aldı.
2021 - İsrail və HƏMAS arasında Qəzzada 11 günlük qarşıdurmadan sonra atəşkəs razılaşması əldə edildi.
2022 - Ukraynanın Mariupol şəhərindəki Azovstal polad zavodunda qalan Ukrayna əsgərlərinə müqaviməti dayandırmaq əmri verildi; Rusiya zavodun tam nəzarətə alındığını bildirdi.
2023 - Rusiya-Ukrayna müharibəsi çərçivəsində Vaqner Qrupu lideri Yevgeni Priqojin Baxmut şəhərinin tam nəzarətə alındığını iddia etdi; Ukrayna Müdafiə Nazirliyi bu iddianı rədd etdi.
2024 - Filippin Senatının prezidenti Migz Zubiri istefa verdi, onun yerinə Francis Escudero seçildi.
