Bakı, AzerVoice

İran Azərbaycan və Rusiyanın iştirakı ilə üçtərəfli nəqliyyat və gömrük məsələləri üzrə komitənin təşkil olunması önəmlidir.

AzerVoice-in məlumatına görə, bunu İranın yol və şəhərsalma naziri Fərzanə Sadiq Rusiyanın nəqliyyat naziri Roman Starovoytla video-formatda keçirilən görüşdə deyib.

Onun sözlərinə görə, Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin şərq marşrutunun aktivləşdiyini nəzərə alaraq bu dəhlizin qərb marşrutunun da aktivləşməsi əhəmiyyət kəsb edir.

Sadiq bildirib ki, İran və Rusiya arasında Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi çərçivəsində Rəşt-Astara dəmiryolunun tikintisi ilə əlaqədar iclasların müntəzəm keçirilməsi müştərək əməkdaşlıq razılaşmasının tənzimlənməsinə, eləcə də bununla əlaqədar 2025-ci il yol xəritəsinin hazırlanmasına gətirib çıxarıb.

"Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi çərçivəsində ötən illərdə əldə olunan razılığa əsasən bu dəhlizlə yükdaşıma əvvəlcə ildə 10 milyon tona çatmalı, növbəti mərhələlərdə isə ildə 20 milyon tona yüksəlməlidir.

Bundan başqa, Xəzər dənizində ticarət gəmilərinin potensialının artırılması, eləcə də sərnişindaşıma marşrutlarının artırılması diqqət mərkəzində dura bilər", - iranlı nazir qeyd edib.

Qeyd edək ki, 2000-ci il 12 sentyabr tarixində Rusiya, İran və Hindistan arasında imzalanmış hökumətlərarası Saziş əsasında "Şimal-Cənub" nəqliyyat dəhlizinin təməli qoyulub. Ümumilikdə bir sıra ölkələr sözügedən Sazişi ratifikasiya edib. (Azərbaycan Respublikası, Belarus Respublikası, Bolqarıstan Respublikası, Hindistan, İran İslam Respublikası, Qazaxıstan Respublikası, Qırğızıstan Respublikası, Oman Sultanlığı, Rusiya Federasiyası, Tacikistan Respublikası, Türkiyə Respublikası, Ukrayna). Dəhlizin yaradılmasında məqsəd Hindistandan Rusiyaya, eləcə də Şimali və Qərbi Avropaya gedən yüklərin çatdırılma müddətini azaltmaqdır (hazırkı marşrut üzrə çatdırılma vaxtı 6 həftədən artıqdır, "Şimal-Cənub" vasitəsilə 3 həftə olması gözlənilir).

Dəhliz çərçivəsində Azərbaycan dəmir yollarının İran dəmir yolları şəbəkəsi ilə birləşdirilməsi üçün 6 mart 2019-cu il tarixində Qəzvin – Rəşt (175 km) dəmiryolu istifadəyə verilib. İran ərazisində Rəşt – Astara dəmir yolu tikilməlidir.

Şimal-Cənub Dəhlizinin İran ərazisində 3 istiqaməti var. Şərq istiqaməti Türkmənistan və Orta Asiya ölkələri, Orta istiqaməti Xəzər dənizi vasitəsi ilə Rusiya və sairə ölkələr, Qərb istiqaməti Azərbaycan, Gürcüstan, Rusiya və Şərqi Avropa ölkələri.

Xatırladaq ki, 17 may 2023-cü il tarixində İranın şimalında yerləşən Gilan vilayətində Rəşt-Astara dəmiryolunun tikintisi üzrə Rusiya və İran arasında saziş imzalanıb. Təxminən 163 km uzunluğunda olan Rəşt-Astara dəmiryolu xəttində 9 stansiya tikiləcək. Bu dəmiryolunun tikintisinin başa çatdırılması ilə Şimal-Cənub Beynəlxalq Dəhlizi təkmilləşəcək və İranın dəmiryol şəbəkəsi Qafqaz ölkələri, Rusiya və Şimali Avropa ölkələrinə birləşəcək. Sazişə əsasən bu dəmiryolunun tikintisinə Rusiya tərəfinin 1,6 milyard avro dəyərində vəsait xərcləməsi gözlənilir. Bu dəmiryolunun 48 ay ərzində tikilərək başa çatdırılması nəzərdə tutulub.