BAKI, AzerVoice
İran nüvə proqramı üzrə danışıqları bərpa etmək istəyir və Vaşinqton bu danışıqlara hazırdır.
AzerVoice xəbər verir ki, bunu ABŞ Prezidenti Donald Tramp deyib.
“Onlar danışıqlar aparmaq istəyirlər” – deyə, Tramp jurnalistin sualına cavab olaraq bildirib.
“Biz tələsmirik, çünki biz demişdik ki, artıq razılaşma əldə oluna bilərdi. Onlar bu razılığa gəlməli idilər, amma sonra biz onların bir neçə obyektini bombaladıq. Əgər onlar danışıqların aparılmasını istəyirlərsə, biz buna hazırıq” – deyə, o əlavə edib.
Bundan əvvəl, “Axios” portalı mənbələrə istinadla məlumat verib ki, ABŞ, Böyük Britaniya, Almaniya və Fransa İranla nüvə razılaşmasının əldə olunması üçün son tarix kimi avqust ayının sonunu müəyyənləşdiriblər. Əks halda Tehran “sərt sanksiyalarla” üzləşəcək.
Bununla yanaşı, İran Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi İsmayıl Bəqai bazar ertəsi bildirib ki, İran və ABŞ arasında yeni danışıqlar raundunun yeri və vaxtı ilə bağlı hələlik heç bir razılıq əldə olunmayıb. Onun sözlərinə görə, İran diplomatik səylərin və danışıqlar prosesinin məhsuldarlığına əmin olmadıqca danışıqlar masasına qayıtmayacaq.
Qeyd edək ki, İran və ABŞ arasında 5 raund dolayı danışıqlar keçirilib. Danışıqlar Oman xarici işlər naziri Bədr Əl-busəidinin vasitəçiliyi ilə təşkil olunub. İran nümayəndə heyətinə xarici işlər naziri Seyid Abbas Əraqçi, ABŞ nümayəndə heyətinə isə ABŞ-nin Yaxın Şərq məsələləri üzrə xüsusi nümayəndəsi Stiven Uitkoff rəhbərlik edib. Müzakirələrin 1, 3 və 4-cü raundu Məsqətdə, 2-ci və 5-ci raundu isə İtaliyanın paytaxtı Romada baş tutub.
Həmçinin qeyd edək ki, 2015-ci ildə İran və Böyük Britaniya, Almaniya, Çin, Rusiya, ABŞ və Fransa arasında İranın nüvə proqramına dair Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planı (BHFP) imzalanmışdı. Bu razılaşma 2002-ci ildən bəri Qərbin Tehranın nüvə silahı hazırladığına dair ittihamları fonunda yaranan böhranı aradan qaldırmaq məqsədi daşıyırdı.
Lakin 2018-ci ildə ABŞ Prezidenti Donald Tramp razılaşmadan çıxaraq İrana qarşı bütün ABŞ sanksiyalarını bərpa etdi. Cavab olaraq, İran 2020-ci ildə BHFP üzrə öhdəliklərini azaltmaq və BAEA-nın müfəttişlərinə nüvə obyektlərinə giriş imkanlarını məhdudlaşdırmaq qərarını elan etdi. 2021–2022-ci illərdə Vyanada aparılan danışıqlar isə nəticə vermədi.
2025-ci ildə Tramp İrana qarşı “maksimum təzyiq” siyasətini bərpa edən fərman imzalayıb və yeni sazişin imzalanmayacağı təqdirdə Tehrana qarşı hərbi güc tətbiq edəcəyi ilə hədələyib. İran və ABŞ nümayəndələri aprel-may aylarında beş dəfə nüvə proqramı ilə bağlı görüş keçirsələr də, danışıqlar İsrailin İrana qarşı hərbi əməliyyata başlaması və ABŞ-ın İranın nüvə obyektlərinə endirdiyi zərbələr səbəbindən dayandırılıb.
