BAKI,AzerVoice
22 Aprel tarixi dünya miqyasında bir sıra əlamətdar hadisələrlə yadda qalıb. Aşağıda bu gün baş vermiş mühüm tarixi hadisələrin xronoloji icmalını təqdim edirik:
1500 – Braziliyanın kəşfi
Portuqaliyalı səyyah Pedro Álvares
Cabral, Atlantik okeanında etdiyi səfər zamanı Cənubi Amerikanın
şərq sahillərinə çatdı və bu əraziyə "Terra da Vera Cruz" – "Həqiqi
Xaç Torpağı" adını verdi. Bu hadisə Braziliyanın Avropa tərəfindən
rəsmi kəşfi kimi tarixə düşdü.
1864 – ABŞ-da "In God We Trust" yazısı rəsmi şəkildə qəbul olundu
Amerika Birləşmiş Ştatlarında ilk
dəfə olaraq, "In God We Trust" ifadəsi bir sentlik tunc sikkələrin
üzərinə yazıldı. Bu, sonradan ABŞ valyutasının üzərində daimi yer
alacaq milli şüarlardan birinə çevrildi.
1870 – Lenin anadan oldu
SSRİ-nin qurucusu, marksist ideoloq
və bolşevik lider Vladimir İliç Lenin (əsl adı Vladimir Ulyanov)
Rusiya imperiyasının Simbirsk şəhərində dünyaya gəldi. O, 1917-ci
ildə baş verən Oktyabr İnqilabının rəhbəri, sonrakı sovet
hakimiyyətinin memarı və kommunist ideologiyasının simvoluna
çevrildi.
1915 – Birinci Dünya Müharibəsində ilk kütləvi kimyəvi hücum
Ypres döyüşündə Almaniya ordusu, xlor
qazından istifadə edərək ilk kütləvi miqyaslı kimyəvi silah
hücumunu həyata keçirdi. Bu hadisə müharibənin xarakterini dəyişdi
və kimyəvi silahların dəhşətli gücünü ortaya qoydu.
1970 – Yer Günü ilk dəfə qeyd edildi
Ətraf mühitin qorunması məqsədilə
ABŞ-da ilk Yer Günü (Earth Day) qeyd edildi. Bu təşəbbüs qısa
zamanda qlobal ekoloji hərəkatın başlanğıc nöqtəsinə çevrildi və
hazırda hər il dünya üzrə 190-dan çox ölkədə müxtəlif tədbirlərlə
qeyd olunur.
1994 – SSRİ-nin ilk qadın kosmonavtı Valentina Tereşkova Azərbaycana səfər etdi
Kosmosa səyahət edən ilk qadın olan
Valentina Tereşkova, Bakıda keçirilən beynəlxalq tədbir
çərçivəsində Azərbaycana rəsmi səfər etdi. Onun səfəri elmi-texniki
əməkdaşlığın genişlənməsinə töhfə verdi.
2004 – Şimali Koreya sərhədində dəmir yolu partlayışı
Şimali Koreyanın Ryongchon şəhərində
baş verən dəmir yolu partlayışı nəticəsində yüzlərlə insan həlak
oldu və yaralandı. Bu, ölkənin tarixində qeydə alınan ən böyük
sənaye qəzası kimi xatırlanır.
2010 – "Deepwater Horizon" neft platformasında partlayış
ABŞ-ın Meksika körfəzində yerləşən BP şirkətinə məxsus "Deepwater Horizon" adlı dəniz neft platformasında partlayış baş verdi. Hadisə nəticəsində 11 nəfər həyatını itirdi. Bu fəlakət nəticəsində təsdiqlənmiş 4.9 milyon barel xam neft okeana axdı və bu, ABŞ tarixinin ən böyük ekoloji neft sızması kimi qeydə alındı.
2014 – Cənubi Koreyada prezidentə qarşı kütləvi etirazlar
"Sewol" bərə faciəsindən sonra ölkədə prezident Park Geun-hye hökumətinə qarşı genişmiqyaslı etirazlar başlandı. Gənc tələbələrin və məktəblilərin həlak olduğu bu hadisə Cənubi Koreya cəmiyyətində böyük psixoloji və siyasi böhran yaratdı.
2016 – Paris İqlim Sazişi imzalandı
BMT-nin Nyu-Yorkdakı baş qərargahında, 175 ölkə tarixdə ilk dəfə olaraq qlobal iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə məqsədilə Paris İqlim Sazişini eyni gündə imzaladı. Bu gün, ekoloji diplomatiya tarixində dönüş nöqtəsi sayılır.
2019 – Volodimir Zelenski Ukraynada prezident seçildi
Məşhur komediya aktyoru və prodüser Volodimir Zelenski, Ukrayna prezident seçkilərində qalib gəldi. Bu, ölkədə siyasi elitanın dəyişməsinin simvolu və post-sovet məkanında nadir demokratik keçidlərdən biri kimi dəyərləndirildi.
2022 – Fransada prezident seçkilərinin ikinci turu baş tutdu
Emmanuel Makron, ifrat sağçı rəqibi Marine Le Pen üzərində qalib gələrək ikinci dəfə ardıcıl olaraq Fransa prezidenti seçildi. Bu, Avropa İttifaqının gələcəyi baxımından əhəmiyyətli siyasi siqnal kimi qiymətləndirildi.
2023 – Sudan vətəndaş müharibəsinin alovlanması
2023-cü ilin 22 aprelində, Sudan paytaxtı Xartumda ordu ilə paramilitar "Sürətli Reaksiya Qüvvələri" arasında silahlı qarşıdurmalar davam edirdi. Bu gün ərzində onlarla mülki şəxs həlak oldu, xəstəxanalar bağlandı, humanitar yardım təşkilatları ölkəni tərk etməyə başladı. Hadisə beynəlxalq miqyasda narahatlıq doğurdu və BMT mülki əhalinin təxliyəsi üçün çağırış etdi.
2024 – İranın nüvə fəaliyyətləri ilə bağlı diplomatik gərginlik
22 Aprel 2024-cü ildə, Aİ və ABŞ rəsmiləri, İranın uranın zənginləşdirilməsi üzrə son addımlarına cavab olaraq Tehrana qarşı yeni sanksiyaların müzakirəsinə başladıqlarını açıqladılar. Eyni gündə İran Atom Enerjisi Təşkilatı, Fordo nüvə obyektində 90%-ə qədər zənginləşdirilmiş uran ehtiyatlarının genişləndiyini təsdiqlədi. Bu hadisə Qərb-İran münasibətlərində yeni diplomatik böhran dalğasının başlanğıcı hesab olunur.
2024 – Google və Microsoft süni intellekt sahəsində əməkdaşlıq bəyanatı yaydı
22 aprel 2024-cü ildə, Google DeepMind və Microsoft AI departamentləri beynəlxalq etik süni intellekt standartlarının hazırlanması üçün ortaq təşəbbüs başlatdıqlarını elan etdilər. Bu əməkdaşlıq süni intellektin tənzimlənməsi sahəsində yeni dövrün başlanğıcı kimi qiymətləndirildi.
