BAKI, AzerVoice
14 İyul tarixi dünya tarixində bir sıra önəmli hadisələrlə yadda qalıb. Aşağıda bu gün baş vermiş əsas hadisələrin xronoloji xülasəsini təqdim edirik:
1237 – Monqollar Volqa Bolqarıstanına hücum edərək Şimali Qafqaza doğru genişləniblər.
1451 – Osmanlı sultanı II Mehmed, İstanbulun fəthi üçün yeni hərbi-strateji hazırlıqlara başlayıb.
1642 – İngiltərə Vətəndaş müharibəsinin astanasında kral I Charles ilə parlament arasındakı böhran daha da dərinləşib.
1789 – Fransız İnqilabı: Parisdə Bastiliya qalasının zəbt olunması baş verdi. Bu hadisə Fransız İnqilabının başlanğıcı kimi tarixə düşdü.
1790 – Fransada Bastiliyanın alınmasının ildönümündə ilk "Federasiya günü" keçirildi – milli birlik nümayiş etdirildi.
1795 – Fransada Konvent yeni Konstitusiyanı qəbul etdi və İcraiyyə orqanı olan “Direktoriya” quruldu.
1853 – ABŞ Konqresi Kaliforniya və Oregon arasında dəmiryolun inşası üçün ilkin layihə təsdiqlədi.
1865 – Böyük Britaniyada ilk dəfə dövlət xətti ilə teleqraf xidməti ümumi istifadəyə verildi.
1877 – Alman imperiyası və Rusiya arasında Balkanlardakı nüfuz bölgüsü ilə bağlı gizli diplomatik görüş keçirildi.
1881 – ABŞ-da ilk dəfə olaraq rəsmi bələdiyyə xəritələşdirmə agentliyi (USGS) fəaliyyətə başladı.
1900 – Parisdə keçirilən Ümumdünya Sərgisi çərçivəsində ilk beynəlxalq memarlıq müsabiqəsi keçirildi.
1911 – Kanada və ABŞ arasında gömrük ittifaqına dair danışıqlar nəticə vermədi – iqtisadi münasibətlər gərginləşdi.
1919 – Versal müqaviləsinin imzalanmasından sonra Fransada “Qələbə Paradı” keçirildi.
1933 – Almaniyada nasist partiyasından başqa bütün siyasi partiyaların fəaliyyəti qanunla qadağan edildi.
1942 – II Dünya müharibəsi zamanı Parisdə “Vel d'Hiv” reydində minlərlə yəhudi toplama düşərgələrinə göndərildi.
1958 – İraq kralı II Faysal və baş nazir Nuri Said çevriliş zamanı öldürüldü – monarxiya ləğv edildi.
1965 – Mərakeşdə kral II Həsən tərəfindən yeni konstitusiya layihəsi elan olundu.
1976 – Kanada Baş naziri Pyer Trüdo, Kvebekin müstəqillik təşəbbüsünə qarşı çıxaraq federasiyanın gücləndiriləcəyini bəyan etdi.
1977 – Somali və Efiopiya arasında Oqaden müharibəsi başlamış, regionda böyük gərginlik yaranmışdı.
1978 – Sovet İttifaqında ilk dəfə olaraq insan hüquqları üzrə qeyri-rəsmi müzakirə klubu fəaliyyətə başlayıb.
1979 – Nikaraquada Sandinista üsyançıları paytaxta doğru irəliləyib.
1980 – İran-İraq müharibəsinə hazırlıq məqsədilə hər iki tərəf sərhəddə hərbi qüvvə toplamağa başlayıb.
1981 – ABŞ-da Ronald Reyqan administrasiyası vergi islahatları layihəsini təqdim edib.
1982 – Fransa hökuməti yeni iqtisadi prioritetlər çərçivəsində büdcə kəsirinə qarşı tədbirlər elan edib.
1983 – Polşada Hərbi vəziyyətin ləğvindən sonra ilk müxalifət nümayişləri təşkil olunub.
1984 – Hindistanın Pəncab bölgəsində Sih separatçılarına qarşı hərbi əməliyyatlar davam edib.
1985 – İtaliyada mafiya qarşı mübarizə çərçivəsində 300-dən çox nəfər saxlanılıb.
1986 – Argentina hökuməti diktatura dövrünün cinayətlərini araşdırmaq üçün yeni komissiya yaradıb.
1987 – Fransa prezidenti Fransua Mitteran Bastiliya günü münasibətilə Şimali Afrikadan olan immiqrantlara əfv verdi.
1988 – SSRİ-də ilk dəfə olaraq iqtisadi islahatlar çərçivəsində kolxozların özəlləşdirilməsi müzakirə olunub.
1989 – Yaponiyada imperator Hirohito-nun ölümündən sonra yeni siyasi dönəm baş verib.
1990 – Almaniyanın yenidən birləşməsi üzrə danışıqlar yeni mərhələyə keçib.
1991 – Çexoslovakiyada federativ sistemin gələcəyi ilə bağlı ilk ictimai sorğu keçirilib.
1992 – Gürcüstanda dövlət çevrilişindən sonra yeni konstitusiya layihəsi parlamentə təqdim edildi.
1993 – Ermənistan və Azərbaycan qoşunları arasında yeni döyüşlər cəbhənin şimal istiqamətində baş verib.
1994 – Fransa Bastiliya günü münasibətilə ilk dəfə Avropa İttifaqının bayrağını rəsmi tədbirdə dalğalandırdı.
1995 – ABŞ və Vyetnam diplomatik münasibətləri rəsmi şəkildə bərpa edib.
1996 – Türkiyə Böyük Millət Məclisində Susurluq hadisəsi ilə bağlı araşdırma komissiyası yaradılıb.
1997 – ABŞ-da NATO-nun genişlənməsi ilə bağlı Senatda ilk müsbət rəy verildi.
1998 – Birləşmiş Millətlər Təşkilatı ilk dəfə olaraq Ruandadakı soyqırımla bağlı xüsusi tribunalın səlahiyyətlərini genişləndirib.
1999 – Kosovoda BMT-nin idarəçiliyi rəsmi olaraq başlandı.
2000 – Hindistanda milli parlamentin yeni sessiyası etiraz aksiyaları fonunda açıldı.
2001 – Çin və Rusiya Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatını rəsmi olaraq təsis edib.
2002 – Parisdə Bastiliya günü zamanı pirotexnika hadisəsi nəticəsində 20 nəfər yaralandı.
2003 – İraq müharibəsindən sonra ABŞ administrasiyası Bağdadda müvəqqəti idarəetməyə başlayıb.
2004 – Avropa İttifaqı Konstitusiya Müqaviləsini qəbul etmək üçün son müzakirələrə başladı.
2005 – Londonda 7 iyul terror hücumlarından sonra təhlükəsizlik tədbirləri xeyli artırılıb.
2006 – İsrail Livan sərhədinə qoşun yeritməyə başlamış, Hizbullahla genişmiqyaslı münaqişə dərinləşmişdi.
2007 – Rusiya prezidenti Vladimir Putin ABŞ-ın raketdən müdafiə planlarına qarşı sərt mövqe nümayiş etdirib.
2008 – Fransada prezident Nikola Sarkozi Bastiliya günü münasibətilə Yaxın Şərq ölkələrinin liderlərini qəbul etdi (Aralıq dənizi İttifaqı təşəbbüsü).
2009 – Gürcüstanla Rusiya arasında diplomatik münasibətlərin bərpası ilə bağlı ilkin şərtlər müzakirə olunub.
2010 – İran hökuməti uranın zənginləşdirilməsinə davam edəcəyini rəsmi şəkildə bəyan edib.
2011 – Cənubi Sudanın müstəqilliyinin ardından ilk parlament iclası keçirilib.
2012 – Liviyada demokratik parlament seçkilərinin nəticələri açıqlanıb.
2013 – Misirdə Məhəmməd Mursinin tərəfdarları Bastiliya günü ilə eyni gündə “xalqın iradəsi” yürüşü təşkil etdilər.
2014 – Qəzza zolağında İsrailin yeni hava əməliyyatları nəticəsində onlarla insan həyatını itirib.
2015 – Yunanıstan Avropa İttifaqı ilə borc böhranı ilə bağlı yeni yardım paketini qəbul edib.
2016 – Nitsa şəhərində Bastiliya günü tədbiri zamanı kamyonla edilən terror aktında 86 nəfər öldü.
2017 – ABŞ və Rusiya prezidentləri G20 sammitində ilk dəfə rəsmi görüş keçiriblər.
2018 – Fransa futbol üzrə dünya çempionu oldu – Parisdə Bastiliya günü ilə birlikdə milli bayram ikiqat qeyd edildi.
2019 – Hindistan hökuməti Kəşmir bölgəsində əlavə təhlükəsizlik qüvvələri yerləşdirəcəyini açıqlayıb.
2020 – COVID-19 səbəbilə Fransada Bastiliya günü tədbirləri yalnız hərbi hissələrin iştirakı ilə məhdudlaşdırıldı.
2021 – Fransada COVID-19 peyvənd pasportları ilə bağlı kütləvi etiraz aksiyaları keçirilib.
2022 – Şri-Lanka prezidenti ölkəni tərk etdiyini və istefa verdiyini açıqlayıb.
2023 – Fransada Bastiliya günündə iqlim fəalları Paris küçələrində hökumətə qarşı etiraz aksiyası keçirib.
2024 – Fransada Bastiliya günü münasibətilə Parisdə süni intellektlə idarə olunan ilk robot əsgər prototipi nümayiş etdirildi.
