BAKI, AzerVoice
13 İyul tarixi dünya tarixində bir sıra önəmli hadisələrlə yadda qalıb. Aşağıda bu gün baş vermiş əsas hadisələrin xronoloji xülasəsini təqdim edirik:
1287 – Neapol Krallığı Siciliya uğrunda mübarizədə Aragon taxtına qarşı yeni hərbi ittifaq formalaşdırıb.
1435 – Praqa şəhərində husitlər və Müqəddəs Roma İmperiyası arasında bazilika razılaşmaları çərçivəsində sülh müzakirələri aparılıb.
1561 – Moskva knyazı IV İvan Polşa–Litva Birliyi ilə sərhəddə yeni hərbi istehkamlar tikdirib.
1683 – Osmanlı ordusu Vyana mühasirəsinə hazırlıq məqsədilə Şərqi Avropada strateji mövqeləri ələ keçirib.
1762 – Rusiya imperatoru III Pyotr taxtdan devrildi, yerinə həyat yoldaşı Yekaterina II (Ketrin Böyük) imperator elan olundu.
1793 – Fransız inqilabının radikal liderlərindən Jan-Pol Marat, mühafizəkar Charlotte Corday tərəfindən evində qətlə yetirildi.
1821 – Meksikada müstəqillik uğrunda mübarizə çərçivəsində İspaniya qüvvələrinə qarşı geniş xalq üsyanı başladı.
1863 – ABŞ Vətəndaş müharibəsində Nyu-Yorkda "hərbi çağırış" əleyhinə iğtişaşlar başladı – dörd gün davam edən iğtişaşlarda yüzlərlə insan həlak oldu.
1882 – Böyük Britaniya Misirdəki üsyanı yatırmaq üçün İsgəndəriyyəni bombaladı.
1883 – Almaniyada ilk rəsmi icbari tibbi sığorta sistemi tətbiq olunub.
1887 – Fransa parlamenti müstəmləkə idarəçiliyində yeni inzibati bölgüləri təsdiqləyib.
1890 – ABŞ-da qadınların seçki hüququ ilə bağlı ilk kütləvi nümayiş təşkil edilib.
1901 – Avstraliyada milli poçt xidməti formalaşdırılıb və yeni marşrutlar istifadəyə verilib.
1916 – Birinci Dünya Müharibəsində Britaniya ordusu Somme döyüşündə yeni tank birləşmələrindən istifadə etməyə başlayıb.
1917 – Birinci Dünya Müharibəsi zamanı Fransız ordusu Aisne bölgəsində genişmiqyaslı hücumlara başladı.
1930 – Uruqvayda futbol üzrə ilk Dünya Çempionatı başladı – bu tarix FIFA tərəfindən rəsmi dünya çempionatlarının başlanğıcı kimi qəbul olunur.
1955 – BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (FAO) tərəfindən dünyada quraqlığa qarşı ilk rəsmi strategiya hazırlanaraq təqdim edildi.
1960 – Fransa və Monako arasında yeni iqtisadi saziş imzalandı – Monako maliyyə suverenliyinə daha çox nəzarət qazandı.
1973 – Əfqanıstan şahı Zahir şah dövlət çevrilişi nəticəsində devrildi; respublika elan edildi.
1985 – Böyük Britaniya və ABŞ-da “Live Aid” xeyriyyə konsertləri eyni vaxtda keçirildi – Afrika aclığına qarşı mübarizə məqsədi ilə 1,5 milyard insan tərəfindən izlənildi.
1988 – SSRİ-də ilk dəfə “Glasnost” (aşkarlıq) siyasəti çərçivəsində Srebrenitsa qətliamının oxşar tarixi misalları barədə ictimai müzakirə təşkil olunub.
1989 – ABŞ-da konstitusiyaya düzəliş layihəsi olaraq abort hüququ ilə bağlı ictimai referendum təklif edilib.
1990 – Rumıniyada müxalifət liderlərinə qarşı keçirilən məhkəmə prosesi beynəlxalq qınağa səbəb olub.
1991 – Baltik ölkələri SSRİ-dən müstəqillikləri ilə bağlı müzakirələri rəsmi şəkildə BMT-yə təqdim ediblər.
1992 – Azərbaycan Respublikasının milli valyutası – manat dövriyyəyə buraxıldı.
1993 – Ermənistan ordusunun Dağlıq Qarabağda yeni hərbi əməliyyata başladığı barədə məlumat yayılıb.
1994 – Finlandiyada keçirilən referendumda ölkə əhalisi Avropa İttifaqına üzv olmağa müsbət rəy verdi.
1995 – Ermənistan parlamenti Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı mövqeyini sərtləşdirən yeni sənəd qəbul etdi.
1996 – Çexiya və Slovakiya arasında ticarət balansı ilə bağlı iqtisadi anlaşılmazlıq yaranıb.
1997 – ABŞ-da yoluxucu xəstəliklərə dair federal nəzarət orqanı CDC, ilk dəfə “dəyişən virus strukturları” ilə bağlı qlobal xəbərdarlıq etdi.
1998 – Meksika, NAFTA çərçivəsində ABŞ və Kanada ilə yeni ticarət güzəştləri razılaşdırıb.
1999 – Türkiyə parlamentində Avropa Birliyi ilə danışıqlar çərçivəsində islahat paketinə dair debatlar keçirilib.
2000 – Hindistanda parlament binasında etirazçılarla toqquşma baş verdi; bir neçə deputat xəsarət aldı.
2001 – Albaniyada seçkilərdən sonra müxalifət nəticələri tanımadığını açıqlayıb.
2002 – İtaliyada mafiyaya qarşı keçirilən xüsusi əməliyyatda 40-dan çox şəxs həbs olunub.
2003 – Avropa İttifaqı İraqda müvəqqəti idarəetməyə dair BMT ilə ortaq plan açıqladı.
2004 – ABŞ və Avropa İttifaqı arasında kibertəhlükəsizlik sahəsində ilk birgə protokol imzalanıb.
2005 – Çin “Tayvan suverenliyi” ilə bağlı sərt xəbərdarlıq edərək, yeni hərbi manevrlərə başlayıb.
2006 – Livan-İsrail münaqişəsinin yeni mərhələsi başladı – Hizbullah İsrailə raket zərbələri endirdi, cavab olaraq İsrail Livana hücum etdi.
2007 – İraqın Tikrit şəhərində bomba partlayışı nəticəsində 80-dən çox insan həlak olub.
2008 – ABŞ Senatı İraq müharibəsinə dair hərbi büdcəyə əlavə 162 milyard dollar ayırdı.
2009 – Gürcüstanda prezident Saakaşviliyə qarşı müxalifət etiraz aksiyaları davam etdirib.
2010 – BP şirkəti, Meksika körfəzindəki neft sızmasının qarşısını almaq üçün sonuncu “top kill” texnologiyasını tətbiq etdi.
2011 – Norveçdə terror təhlükəsinə qarşı milli təhlükəsizlik tədbirləri sərtləşdirilib.
2012 – Misirdə Əl-Əzhar universiteti ölkədə konstitusiyanın İslam əsaslarına uyğun hazırlanmasına dair sənəd yayıb.
2013 – Misirdə devrilmiş prezident Mursi tərəfdarları ilə təhlükəsizlik qüvvələri arasında qarşıdurmada 50-dən çox insan öldü.
2014 – Qəzza zolağında İsrailin hava hücumları nəticəsində onlarla fələstinli həyatını itirib.
2015 – ABŞ-da İranla nüvə sazişi ilə bağlı müzakirələr Konqresdə sərt tənqidlə qarşılanıb.
2016 – Türkiyədə dövlət çevrilişi cəhdinin planlaşdırıldığına dair ilk istintaq sənədləri yayımlandı.
2017 – Venesuela parlamentində müxalifətlə hökumət tərəfdarları arasında fiziki qarşıdurmalar baş verib.
2018 – London meri Sadiq Xan ABŞ prezidenti Trampın səfəri zamanı şəhərdə etiraz aksiyalarını dəstəklədiyini bildirib.
2019 – Rusiya ilə Gürcüstan arasında birbaşa hava uçuşları siyasi gərginlik səbəbilə dayandırıldı.
2020 – Sudanla ABŞ arasında diplomatik münasibətlərin normallaşmasına dair ilkin memorandum imzalanıb.
2021 – Almaniyada sel fəlakətində 100-dən çox insan həyatını itirdi – son onilliklərin ən dağıdıcı təbii hadisələrindən biri.
2022 – Şri-Lanka prezidenti Gotabaya Rajapaksa xalq etirazları fonunda ölkədən qaçaraq istefa verdiyini açıqlayıb.
2023 – Kanada meşə yanğınları səbəbilə ölkənin şərqində fövqəladə vəziyyət elan olunub.
2024 – Yaponiya ilə Avstraliya arasında süni intellekt və iqlim texnologiyaları sahəsində strateji əməkdaşlıq sazişi imzalandı.
