BAKI, AzerVoice
3 İyul tarixi dünya tarixində bir sıra önəmli hadisələrlə yadda qalıb. Aşağıda bu gün baş vermiş əsas hadisələrin xronoloji xülasəsini təqdim edirik:
1458 – Osmanlı sultanı II Mehmed Balkanlarda qalan son müstəqil feodalları tabe edib.
1573 – Avstriya və Osmanlı imperiyası arasında müvəqqəti sülh razılaşması əldə edilib.
1767 – Böyük Britaniya parlamenti Amerika koloniyalarında idxal mallarına vergi qoyulmasını nəzərdə tutan "Townshend Aktlarını" qəbul etdi.
1790 – Fransada Kilsə əmlakının milliləşdirilməsini nəzərdə tutan Mülki Konstitusiya qüvvəyə mindi.
1791 – Fransa inqilabı zamanı Kral XVI Lüdovikin ölkədən qaçış cəhdi ifşa edilib və parlamentdə ona qarşı sanksiyalar müzakirəyə çıxarılıb.
1794 – Fransada Jakoben rəhbərlərinin devrilməsi ilə terror rejimi sona yetib.
1804 – Napoleon Fransa imperatoru kimi yeni mülki qanunlar tətbiq etməyə başlayıb.
1812 – Napoleonun ordusu Rusiyaya daxil olub – Borodino istiqamətində ilk toqquşmalar baş verib.
1815 – Vaterloo məğlubiyyətindən sonra Napoleon ikinci dəfə taxtdan imtina edib.
1818 – ABŞ-da İllinoys ştatı dövlətlər birliyinə qəbul edilib.
1819 – ABŞ Konqresi ilk dəfə bank sistemində federal nəzarətə dair qanun layihəsini müzakirəyə çıxardı.
1839 – Osmanlı imperiyasında Tanzimat islahatları çərçivəsində dövlət qulluqçularına dair yeni təlimatlar yayımlandı.
1854 – ABŞ-da Köhnə Demokrat və Vhiq partiyalarından ayrılan nümayəndələrin iştirakı ilə Respublikaçılar Partiyası rəsmi şəkildə quruldu.
1871 – Nyu-Yorkda ABŞ tarixində ilk dəfə olaraq tam peşəkar təcili yardım xidməti fəaliyyətə başladı.
1890 – İtaliyada mətbuat azadlığı haqqında qanun dəyişikliyi senatda təsdiqləndi.
1891 – Almaniyada ilk sosial sığorta fondlarının birləşdirilməsi həyata keçirilib.
1896 – Fransa-İngiltərə rəqabəti nəticəsində Afrika müstəmləkələri uğrunda Fashoda qarşıdurması böhran həddinə çatıb.
1900 – Avstriyada ümumi səsvermə hüququ ilə bağlı ilk ictimai petisiya hökumətə təqdim edilib.
1905 – Rusiya inqilabı: Potyomkin döyüş gəmisində baş vermiş üsyan imperiya daxilində etiraz dalğasını artırıb.
1907 – İngiltərə, Rusiya və Fransa arasında siyasi əlaqələrin koordinasiyası üçün danışıqlar başlanılıb.
1908 – Osmanlı imperiyasında İkinci Məşrutiyyət dövrü rəsmi olaraq başlandı, Sultan II Əbdülhəmid konstitusiyanı bərpa etdi.
1915 – Almaniyanın “U-39” sualtı qayığı Britaniya gəmisini batırdı – Birinci Dünya Müharibəsində sualtı müharibənin genişlənməsi.
1928 – SSRİ-də “5 illik plan”ın ilkin layihəsi partiya rəhbərliyinə təqdim olundu.
1935 – Avstriya kansleri Engelbert Dolfussun ölüm ildönümündə Vyana küçələrində qarşıdurmalar baş verdi.
1944 – İkinci Dünya Müharibəsi: Minsk şəhəri Sovet Ordusu tərəfindən Alman işğalından azad edildi.
1947 – SSRİ-də ilk dəfə atom enerjisi sahəsində müstəqil institut quruldu.
1950 – Koreya müharibəsində ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələri ilk amfibiya əməliyyatına başladı.
1952 – Almaniya Federativ Respublikasında Konstitusiya Məhkəməsi fəaliyyətə başladı.
1959 – ABŞ-da Alyaska rəsmi olaraq 49-cu ştat kimi Konqres tərəfindən tanındı.
1962 – Fransada Əlcəzair müstəqillik referendumunun nəticələri elan edildi – xalqın 99%-i müstəqillik lehinə səs verdi.
1965 – Kosmosda ilk dəfə insan tərəfindən idarə olunan obyekt Marsın yaxınlığından keçdi (Mariner 4).
1973 – ABŞ-da prezident Riçard Nikson “Watergate qalmaqalı” ilə bağlı ilk mətbuat konfransını keçirdi.
1976 – İsrail ordusu Uqanda paytaxtı Entebbeyə reyd edərək girov saxlanılan 100-dən çox sərnişini azad etdi.
1980 – İtaliyanın Bologna şəhərində dəmiryol stansiyasında terror aktı nəticəsində 85 nəfər həlak oldu.
1984 – Hindistanda Bhopal qaz fəlakəti ilə bağlı ilk məhkəmə prosesi keçirildi.
1989 – ABŞ prezidenti Corc Buş ilə SSRİ lideri Mixail Qorbaçovun telefon danışığı – Soyuq Müharibənin son mərhələsində əlaqələrin intensivləşməsi.
1990 – Almaniyada vahid iqtisadi sistemə keçidlə bağlı ilk bank razılaşmaları imzalanıb.
1991 – Çexoslovakiya Prezidenti Vatslav Havel istefa verdiyini elan etdi.
1992 – Rusiya Federasiyası ABŞ ilə ilk dəfə nüvə silahlarının məhdudlaşdırılması ilə bağlı razılaşma imzaladı (START-II).
1993 – Ermənistanla Azərbaycan arasında atəşkəs cəhdlərinə baxmayaraq, Kəlbəcər və Laçın istiqamətində döyüşlər şiddətlənib.
1994 – Azərbaycan və İran arasında iqtisadi əməkdaşlıq sazişi imzalandı.
1995 – Bosniya müharibəsində Srebrenitsa bölgəsi mühasirəyə düşüb, BMT qüvvələri təcrid olunmuş vəziyyətə salınıb.
1996 – NATO Rusiya ilə əməkdaşlıq formatını genişləndirən sənədi təsdiqlədi.
1997 – Çin Honq Konqun idarəsini təhvil aldıqdan sonra ilk siyasi təyinatlar həyata keçirilib.
1998 – Yaponiya bank sistemində islahatlar proqramı qəbul etdi.
1999 – NATO Kosova əməliyyatlarından sonra bölgədə təhlükəsizlik zonaları müəyyənləşdirib.
2000 – Belçikada ilk dəfə olaraq krallıq ailəsinin üzvü homoseksual nikahı dəstəklədiyini bəyan etdi.
2001 – Rusiya prezidenti Vladimir Putin Çinlə strateji əməkdaşlıq haqqında müqavilə imzalayıb.
2002 – Argentina iqtisadi böhrandan çıxmaq üçün Beynəlxalq Valyuta Fondu ilə təcili kredit razılaşması imzaladı.
2003 – ABŞ-da Marşall adalarında yerləşən atom sınaqlarının ekoloji nəticələri ilə bağlı hesabat təqdim edildi.
2004 – ABŞ-da prezident Buş İraqdakı müvəqqəti hökumətin tanınmasını elan edib.
2005 – Çində Pekin metrosunda genişmiqyaslı modernizasiya proqramı başladı.
2006 – Şimali Koreya beynəlxalq qınaqlara baxmayaraq yeni ballistik raket sınağı həyata keçirib.
2007 – Böyük Britaniyada baş verən iki avtomobil partlayışı cəhdi nəticəsiz qalıb.
2008 – Google şirkəti “Chrome” brauzerinin beta versiyasını təqdim etdi.
2009 – Hondurasda çevrilişdən sonra beynəlxalq ictimaiyyət müvəqqəti hökuməti tanımayıb.
2010 – Rusiyada Meşə Qanunu dəyişdirildi – meşələrin özəlləşdirilməsi ilə bağlı yeni müzakirələrə səbəb oldu.
2011 – Sudan rəsmi olaraq iki yerə ayrılıb: Şimal və müstəqil Cənubi Sudan.
2012 – Rusiya Suriya məsələsində BMT Təhlükəsizlik Şurasında qərarların qəbulunu bloklayıb.
2013 – Misirdə Məhəmməd Mursiyə qarşı xalq etirazları nəticəsində ordu ultimatum verdi.
2014 – İsrail və HƏMAS arasında qarşılıqlı hücumlar yenidən alovlanıb – Qəzzada yeni gərginlik baş verib.
2015 – Yunanıstanda iqtisadi borclarla bağlı referendumun kampaniyası başladı.
2016 – Banqladeşin Dəkkə şəhərində restoran hücumu nəticəsində 20-dən çox mülki şəxs həlak olub.
2017 – Venesuelada hökumətə qarşı etirazçılarla təhlükəsizlik qüvvələri arasında qarşıdurmalar nəticəsində bir neçə nəfər həlak oldu.
2018 – ABŞ prezidenti Donald Tramp NATO ölkələrindən hərbi xərclərin artırılmasını tələb edib.
2019 – Avropa Parlamenti Ursula von der Leyeni Avropa Komissiyasının rəhbəri seçmək üçün namizəd irəli sürüb.
2020 – Dünya üzrə COVID-19 yoluxmalarının ümumi sayı 11 milyonu keçdi.
2021 – İtaliyada COVID-19 peyvəndi əleyhinə etirazlar ölkə üzrə geniş yayılıb.
2022 – Finlandiya və İsveçin NATO-ya üzvlüyü ilə bağlı Türkiyə ilə memorandum imzalandı.
2023 – NATO Ukrayna üçün uzunmüddətli təhlükəsizlik planı təqdim edib.
2024 – Yaponiya və Cənubi Koreya yeni texnoloji əməkdaşlıq sazişi imzaladı.
