BAKI,AzerVoice
XX əsrin əvvəllərində ABŞ-da “Qadağan dövrü” cinayət və korrupsiyanın simvoluna çevrildi və bu dövrün ən tanınmış fiquru Al Kapone idi. Bruklindən çıxmış sadə bir uşaq qısa zamanda Çikaqonun ən güclü mafiya liderinə çevrildi. Onun həyatı qanunsuz imperiyanın yüksəlişi, sərvət və qəddarlığın faciəvi sonluqla bitən hekayəsidir.
1899-cu il yanvarın 17-də Nyu-Yorkun Bruklin bölgəsində anadan olan Alfonse Qabriel Kapone doqquz uşaqlı ailənin dördüncüsü idi. Onun valideynləri - bərbər Qabrielle və Tereza Kapone - İtaliyanın Anqri şəhərindən ABŞ-a köç etmişdilər.
Kapone uşaqlıqda küçə dəstəsinin üzvü idi və altıncı sinifdə məktəbi tərk edərək Manhettendə fəaliyyət göstərən “Five Points” adlı mafiya dəstəsinə qoşuldu.
O, mafioz Franki Yalenin sahibi olduğu “Harvard Inn” barında keşikçi və barmen kimi işləyirdi. 1918-ci ildə Mey Koqlinlə evləndi; cütlüyün bir oğlu - Sonni adlı övladı dünyaya gəldi və Kaponenin ölümünə qədər bir yerdə yaşadılar.
1920-ci ilə qədər Kapone Çikaqoya köçdü. Bəzi mənbələrə görə, o, rəqib dəstə üzvünü ağır yaraladığı üçün “gizlənməyə” ehtiyac duyaraq şəhəri tərk etmişdi, digər məlumatlara görə isə onu Çikaqoya keçmiş Bruklin mafiozu Conni Torrio dəvət etmişdi.
“Çapıqlı üz” ləqəbini nifrətlə qarşılayırdı
1917-ci ildə “Harvard Inn”də bir qadına qarşı təhqiredici sözlər dediyi üçün həmin qadının qardaşı Kaponenin üzünü bıçaqladı. Üç dərin yara izi ömürlük iz qoydu. Kapone bu yaraları gizlətməyə çalışır, onları “müharibə yarası” kimi təqdim edirdi - halbuki heç vaxt orduya xidmət etməmişdi. Mətbuat ona “Scarface” (Çapıqlı üz) adını verdi, lakin o, bu ləqəbi sevmirdi. Cinayətkar dostları onu “Big Fellow” (Böyük kişi), yaxın dostları isə “Snorky” (zərif, baxımlı) adlandırırdılar.
Cinayət imperiyası ildə təxminən 100 milyon dollar gəlir gətirirdi
Kapone Çikaqoda Torrionun rəhbərliyi altında işləməyə başladı. Torrio “Big Jim” Kolosimo adlı mafiya başçısının şəbəkəsinə daxil idi. 1920-ci ildə Kolosimo öldürüldükdən sonra Torrio başçılığa keçdi və Kaponeni əsas köməkçilərindən biri təyin etdi. 1925-ci ilin yanvarında Torrioya qarşı sui-qəsd törədildi, o sağ qalsa da, şəhəri tərk etdi və 26 yaşlı Kaponeni varisi elan etdi.
Kapone “təşkilat” adlandırdığı cinayət şəbəkəsini genişləndirərək ABŞ-ın ən güclü mafiya liderlərindən birinə çevrildi. Onun şəbəkəsi hər il təxminən 100 milyon dollar qazanırdı. Əsas gəlir mənbələri içki qaçaqmalçılığı, qumar, fahişəlik və reketçilik idi.
Kapone dəbdəbəli geyimləri, jurnalistlərlə ünsiyyəti və “xalq arasında məşhurluğu” ilə seçilirdi. O, fəaliyyətinə haqq qazandıraraq deyirdi: “Kuk dairəsinin əhalisinin 90 faizi içir və qumar oynayır, mənim günahım isə onlara bu əyləncəni təmin etməkdir.”
“Sevgililər Günü qətliamı” ilə bağlı heç vaxt ittiham olunmadı
1929-cu il fevralın 14-də Corc “Bugs” Moran dəstəsinə aid yeddi nəfər Çikaqonun Linkoln Park məhəlləsindəki qarajda divar önündə sıraya düzülərək güllələndi. Cinayəti törədənlərdən ikisi polis geyimində idi. Hadisə “Sevgililər Günü qətliamı” kimi tarixə düşdü və ABŞ ictimaiyyətini sarsıtdı.
İstintaq nəticəsiz qaldı, lakin cəmiyyət Kaponeni əsas sifarişçi hesab edirdi. O, hadisə zamanı Floridada idi və bu iş üzrə heç vaxt rəsmi ittiham irəli sürülmədi.
Eliot Nessnin Kaponenin süqutundakı rolu şişirdilmişdi
Federal agent Eliot Nessnin “Toxunulmazlar” adlı xatirələri və onun əsasında çəkilən film və serial sayəsində Ness “Kaponeyi məhv edən adam” kimi tanındı. Lakin həmin kitabın çox hissəsi həmmüəllif Oskar Freli tərəfindən bəzədilmişdi.
Ness və onun kiçik komandası Kaponenin içki qaçaqmalçılığı ilə bağlı müəssisələrinə basqınlar edirdi. Onlar rüşvət qəbul etmədikləri üçün mətbuat tərəfindən “Toxunulmazlar” adlandırılmışdılar. Onların işi Kaponenin spirtli içki qanunlarını pozduğuna dair ittihamnaməyə töhfə versə də, hökumət onu məhz vergi qaçaqmalçılığı üzrə mühakimə etdi.
O, qətl yox, vergi fırıldağına görə həbs olundu Toxunulmazlar
Kapone illərlə polis və məmurları rüşvətlə ələ alaraq və şahidləri hədələyərək cəzasız qalırdı. 1929-cu ilin mayında Filadelfiyada gizli silah gəzdirdiyinə görə bir il həbs cəzası aldı. 1930-cu ilin martında azadlığa çıxdı və bir ay sonra Çikaqo Cinayət Komissiyası onu şəhərin “1 nömrəli dövlət düşməni” elan etdi.
Prezident Herbert Huverin göstərişi ilə federal hökumət onun gəlir vergisindən yayınma faktı üzrə iş qurdu. 1931-ci ilin iyununda o, vergi fırıldağına görə ittiham olundu. Əvvəlcə 2,5 il cəza ilə barışıq təklifi qəbul edildi, lakin hakim razılaşmanı rədd etdi və məhkəmə başladı. Hakim münsiflər heyətini dəyişərək rüşvət təkliflərini aradan qaldırdı.
1931-ci ilin oktyabrında Kaponeni beş maddə üzrə (üçü ağır, ikisi yüngül) təqsirli bildilər. O, 11 il həbs və 50.000 dollar cərimə aldı - o dövr üçün vergi fırıldağına görə ən sərt cəza idi.
Alkatrazın ilk məhbuslarından biri idi
1932-ci ilin mayında 33 yaşlı Kapone Atlanta federal həbsxanasında cəzasını çəkməyə başladı. 1934-cü ilin avqustunda o, digər dustaqlarla birlikdə Kaliforniyaya və oradan San-Fransisko körfəzindəki yeni açılmış Alkatraz həbsxanasına göndərildi.
Orada sifilisdən əziyyət çəkdiyi aşkarlandı və xəstəlik sürətlə irəlilədikcə demans (ağıl pozğunluğu) əlamətləri müşahidə edildi. Həkimlər onu malyariya infeksiyası ilə müalicə etməyə çalışsalar da, bu, demək olar ki, ölümcül nəticələndi. 1939-cu ilin yanvarında o, Alkatrazdan çıxarılaraq Los-Anceles yaxınlığındakı Terminal Island həbsxanasına köçürüldü.
Ömrünün son illərini ictimaiyyətdən uzaqda keçirdi
Kapone 1939-cu ilin noyabrında azadlığa çıxdı və Baltimorda sifilisin müalicəsini aldı. Sonrakı illərini Floridanın Palm-Aylend adasındakı malikanəsində balıq tutmaq və kart oynamaqla keçirdi.
1940-cı illərdə o, sifilis üçün penisilin alan ilk mülki şəxslərdən biri oldu, lakin bu, artıq gec idi. 1947-ci ilin yanvarında insult və sətəlcəmdən əziyyət çəkən Kapone 25 yanvarda 48 yaşında dünyasını dəyişdi.
O, Çikaqodakı “Mount Olivet” qəbiristanlığında atasının və qardaşının yanında dəfn edildi. 1950-ci ildə ailəsi onların nəşini “Mount Carmel” qəbiristanlığına köçürdü.