1992-ci il dekabrın 3-də telekommunikasiya tarixində dönüş nöqtəsi yaşandı: dünyada ilk qısa mesaj (SMS) Britaniyada, Vodafone şəbəkəsi üzərindən göndərildi. Mesajın müəllifi — 22 yaşlı mühəndis Nil Pepvort idi. O, şəxsi kompüterdən istifadə edərək həmkarı Riçard Carvisin mobil telefonuna sadə, lakin tarixə düşən iki söz göndərdi: “Merry Christmas”.
Pepvort həmin dövrdə artıq fəaliyyətini dayandırmış Sema Group Telecoms şirkətində çalışırdı və Vodafone üçün “Short Message Service Centre” (SMSC) sisteminin yaradılmasında iştirak edirdi. SMS-lərin ilk mərhələdə çağrı xidmətlərində istifadəsi nəzərdə tutulurdu. Sistemin quraşdırılmasından sonra Pepvort Londonun qərbindəki infrastruktur mərkəzindən test məqsədilə mesajı göndərdi — nəticə uğurlu oldu.
“Bu anın tarixə düşəcəyini hiss etmirdim. Sadəcə işimi görürdüm və bir il üzərində işlədiyimiz proqram təminatının işlədiyinə əmin olurdum,” — deyə o, sonralar xatırlayıb.
Həmin vaxtlar mobil telefonlar hələ cavab mesajı göndərməyi bacarmırdı. Lakin yenə də bu hadisə rabitə texnologiyasında yeni mərhələnin başlanğıcını qoydu.
SMS dövrü: Mobil rabitənin yüksəlişi
1993-cü ildə Nokia ilk SMS funksiyalı telefonu bazara çıxardı. 160 simvolluq məhdudiyyət və şəbəkələrarası mesaj göndərilməsinin olmaması imkanları məhdudlaşdırsada, yenilik sürətlə populyarlıq qazandı. 1999-cu ildə operatorlar rəqib şəbəkələr arasında SMS göndərilməsinə icazə verdikdən sonra qısa mesajlaşma kommunikasiya vasitələrinin öncül formalarından birinə çevrildi.
T9 — “predictive text” sistemi mesajlaşmanı daha da asanlaşdırdı. Eyni zamanda əvvəlki illərdə konturla işləyən mobil tariflərdə SMS-lərin pulsuz olması gənclər arasında qısa mesajlaşmanı kütləvi hala gətirdi. 160 simvol məhdudiyyəti isə yeni abbreviatura dilinin — SMS jarqonunun yaranmasına səbəb oldu və bu “qısaltma dili” daha sonra internet ünsiyyətinə də keçdi.
Rekord göstəricilər və tənəzzül
SMS-in vətəni olan Britaniyada bu xidmət 2001-ci ilə gəldikdə partlayış yaşadı — ay ərzində 1 milyard mesaj göndərilir, hər SMS üçün 10 pens ödənilirdi. Bu isə operatorlara ayda 100 milyon funt sterlinqə yaxın gəlir qazandırırdı.
2010-cu ilə gəldikdə Beynəlxalq Telekommunikasiya İttifaqı hər dəqiqə dünyada 200 min SMS göndərildiyini açıqladı. Lakin 2012-ci ildən etibarən WhatsApp, Viber, iMessage və digər “instant messaging” tətbiqlərinin yüksəlişi SMS-in tənəzzülə qədəm qoymasına səbəb oldu.
Bununla belə, 1992-ci ildə göndərilən həmin iki sadə söz — “Merry Christmas” — mobil ünsiyyətin yeni erası üçün təməl rolunu oynadı.